Szpital. Dzierżawa operatorska alternatywą dla przekształcenia

Samorząd powiatowy już blisko rok temu wydzierżawił spółce AMG Centrum Medyczne Szpital Powiatowy w Rykach. Utrzymuje ona publiczny charakter szpitala, nie ogranicza też zakresu świadczeń. W ubiegłym roku spółce udało się zdobyć niezbędne, kluczowe kontrakty z NFZ. - Placówka medyczna musi spełniać podstawową rolę publiczną, a bardzo duże znaczenie ma tu odpowiednia analiza przyszłego zapotrzebowania pacjentów na usługi medyczne w konkretnych dziedzinach. Przykładowo starzenie się społeczeństwa w kraju i konkretnym powiecie wymusza większe nakłady np. na geriatrię – mówi Maciej Zabelski, wiceprezes zarządu AMG Centrum Medyczne oraz firmy doradczej AMG Finanse. Spółka w momencie podpisania umowy dzierżawy, która jest przewidziana na 27 lat, w trybie art. 23 (1) Kodeksu pracy przejęła pracowników zatrudnionych w szpitalu. Zobowiązała się też uregulować wobec nich wszelkie zaległości oraz pokryć zobowiązania wobec lokalnych przedsiębiorców - podwykonawców i dostawców szpitala. Dzięki takiemu rozwiązaniu mieszkańcy powiatu ryckiego mają zagwarantowaną publiczną opiekę medyczną, dostępność do badań endoskopowych czy tomografii komputerowej.

Współpraca spółki ze starostwami powiatowymi w Rykach czy Rawie Mazowieckiej układa się modelowo, bo jest tu zaufanie, partnerstwo, ale także czas na niezbędne rozmowy. - Powierzenie nam roli operatora to nobilitacja, ale i zobowiązanie – tłumaczy Maciej Zabelski.

Na każdym etapie realizacji umowy dzierżawy mamy do czynienia z prawami i obowiązkami spółki oraz wydzierżawiającego – samorządu. Oba podmioty powinny mieć wypracowany wspólny cel, wizję długofalowego rozwoju i zrozumienie dla sytuacji finansowej, która – jeżeli wystąpią problemy – wymaga wspólnego działania. - Dobrze jest w umowie zastrzec możliwość wprowadzenia zmian, w przypadku zaistnienia istotnych okoliczności, które mogą mieć wpływ na dalszą współpracę – zapewnia Maciej Zabelski. - Ale także jeszcze przed podpisaniem umowy warto – z każdej strony, zarówno samorządu, jak i potencjalnego operatora – poznać szczegółowo potrzeby samorządu, planowane nakłady na rozwój szpitala, czy samorząd liczy na duży przychód z czynszu itd.

Istotne znaczenie w dobrej współpracy ma wzajemne zaufanie. - Chodzi o to, aby żadna ze stron nie zaskakiwała drugiej, np. przez nieuzgodnione wcześniej wypowiedzi dla prasy na temat planowanych inwestycji, czy o sytuacji utraty płynności finansowej – tłumaczy Maciej Zabelski.

Koncepcja dzierżawy operatorskiej szpitala jest oparta na założeniu nieustannego współdziałania między właścicielem, czyli samorządem a dzierżawcą – operatorem. Przewagą dzierżawy nad sprywatyzowaniem szpitala przez jego sprzedaż prywatnemu podmiotowi jest utrzymanie stanu, w którym obie strony mają wspólny interes w tym, aby szpital funkcjonował prawidłowo. - Dzięki temu można budować relacje oparte na współodpowiedzialności za publiczną placówkę, jej rozwój oraz o kontrakt z NFZ – tłumaczy Maciej Zabelski..

Zdaniem wiceprezesa AMG Centrum Medyczne potrzebne jest zaufanie i uczciwe interesy. Maciej Zabelski przywołuje przykład tzw. dobrych praktyk biznesowych, które sprawdzają się w sytuacjach problemowych lub wręcz kryzysowych. Warto rozmawiać z drugą stroną, np. samorządem, już w momencie, gdy tylko jest możliwość pojawienia się pierwszych trudności. Nie można czekać, aż trudności spiętrzą się. Nie można też ich ukrywać.

Celem dzierżawy jest zazwyczaj pozyskanie dla właściciela - najczęściej samorządu - operatora, który jest w stanie – finansowo i logistycznie - przejąć na siebie ciężar niezbędnych inwestycji, rozbudowy i modernizacji budynków czy zakupu sprzętu i aparatury. Powinien to być partner zarówno wiarygodny finansowo, jak i doświadczony w zarządzaniu szpitalem. - Z doświadczenia mogę powiedzieć, że niestety, część samorządów stara się przelicytować możliwą ofertę – tłumaczy Maciej Zabelski. - Oczekują nie tylko wielomilionowych inwestycji, gwarancji zatrudnienia dla pracowników, ale dodatkowo bardzo wysokiego czynszu dzierżawnego. Jeżeli warunki przedstawione operatorowi są oderwane od realiów i niepoparte rzetelnym oraz realnym biznesplanem, na problemy nie będzie trzeba długo czekać.

Gdy pojawia się problem - także z płynnością finansową - pierwszym krokiem powinno być poinformowanie samorządu, przez zarząd spółki dzierżawiącej placówkę, o możliwych trudnościach oraz zaproponowanie realnego rozwiązania, np. w postaci przejściowego, czasowego zmniejszenia wysokości czynszu z jego wyrównaniem w kolejnych okresach czy przez rozłożenie zobowiązania na raty lub jego rozliczenie wraz z dodatkową inwestycją. Warto pamiętać również o tym, że drugą stroną naszej umowy jest najczęściej samorząd - a więc podmiot publiczny - którego możliwości elastycznego podejścia do umowy dzierżawy są dużo bardziej ograniczone niż podmiotu prywatnego.

Żeby uniknąć problemów warto budować partnerskie relacje między wydzierżawiającym i dzierżawcą jeszcze przed zawarciem umowy dzierżawy. - Od tego, jaki cel stawia sobie samorząd, w dużej mierze zależy, czy współpraca ze spółką dzierżawiącą placówkę medyczną będzie przebiegała sprawnie – zapewnia Maciej Zabelski. - AMG Centrum Medyczne zawsze stara się przekonywać partnerów samorządowych, że główny ciężar finansowy partnera prywatnego powinien zostać skierowany na potrzeby szpitala i jego rozwoju, a nie samorządu. Bo samorząd nadal jest właścicielem szpitala i wszystko to, co zostanie w placówkę zainwestowane, będzie służyć pacjentom, pracownikom, ale na koniec – po zakończeniu okresu dzierżawy - i tak powróci do wydzierżawiającego.

Oczekiwane nakłady inwestycyjne powinny także odpowiadać potrzebom lokalnego rynku, uwzględniać demografię i epidemiologię regionu w dłuższym czasie, ale również - spełniać oczekiwania pacjentów oraz płatnika. - Wielokrotnie spotykałem się z sytuacją, gdy planom wydzierżawienia szpitala towarzyszyły wizje zmiany szpitala powiatowego - świadczącego podstawowe zakresy usług - w specjalistyczną klinikę o randze niemal instytutu badawczego – mówi Maciej Zabielski. Niestety, później pozostają tylko wzajemne pretensje, poszukiwanie winnego, niezrealizowane inwestycje i problemy finansowe, które stają się zmartwieniem zarówno samorządu, jak i operatora.

W filozofii AMG Centrum Medyczne najważniejsze jest, aby pełnić rolę gospodarza. - Chodzi nam o to, aby oprócz dokonania nakładów inwestycyjnych, zmienić także wizerunek placówki, złe przyzwyczajenia, podejście personelu szpitala do pacjenta oraz spowodować, aby współpracownicy uwierzyli w wizję placówki medycznej przyjaznej zarówno pracownikom, jak i pacjentom, którzy będą się czuli tu bezpiecznie.

Kluczem do powodzenia projektu dzierżawy operatorskiej jest wspólna dla samorządu i partnera prywatnego wizja przyszłości szpitala, realne określenie potrzeb inwestycyjnych oraz współdziałanie obu stron umowy przy realizacji tych celów.