Co się zmieni w wykazie badań w POZ

Trwają prace nad projektem rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Zakres proponowanych zmian wiąże się m.in. z doprecyzowaniem wieku, w jakim powinny być wykonywane poszczególne elementy bilansu, co jest związane z reformą systemu edukacji, zmianą w zakresie badań diagnostycznych wykonywanych w ramach POZ, czy dookreśleniem stosowania zaleceń towarzystw naukowych z poszczególnych dziedzin medycyny.

Zgodnie z przepisami ustawy z 9 marca 2017 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która weszła w życie 1 lipca 2017 r., minister zdrowia ma prawo ogłaszania zaleceń postępowania dotyczących diagnostyki i leczenia w zakresie świadczeń finansowanych ze środków publicznych, odrębnie dla poszczególnych dziedzin medycyny, opracowanych przez odpowiednie stowarzyszenia, będące, zgodnie z postanowieniami ich statutów, towarzystwami naukowymi o zasięgu krajowym, zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie medycyny. Mając na względzie to uprawnienie i konieczność implementowania zaleceń postępowania w rozporządzeniach ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych w poszczególnych zakresach, w projekcie rozporządzenia dodano w § 3 ust. 3 odnoszący się do stosowania tych zaleceń.

Kolejną zmianą, jaką uwzględniono w projekcie rozporządzenia, jest nałożenie obowiązku sprawozdawania numeru ORPHA, w przypadku zdiagnozowania i potwierdzenia choroby rzadkiej. Jest to zalecenie Unii Europejskiej po to, aby można je było odnaleźć i zidentyfikować we wszystkich narodowych systemach opieki zdrowotnej.

W związku z reformą systemu edukacji, polegającą m.in. na likwidacji gimnazjum i wprowadzeniu 8-letniej szkoły podstawowej, 4-letniego liceum oraz 5-letniego technikum, w celu uniknięcia niejasności co do terminów udzielania świadczeń przez lekarza i pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie wizyt patronażowych, badań bilansowych, w tym przesiewowych, i ich właściwego rozliczania przez świadczeniodawców, przywraca się opis wieku pacjenta.

Ponadto, w załączniku nr 1 wpisano badania diagnostyczne, do których dostęp w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej jest istotny z perspektywy potrzeb zdrowotnych pacjentów. Uwzględniono w tym wykazie badanie poziomu stężenia ferrytyny, które jest wykorzystywane w celu diagnozowania niedoboru żelaza będącego przyczyną anemii u niemowląt i małych dzieci. Uzupełniono również wykaz o badanie poziomu witaminy D3, które jest istotne ze względu na ryzyko niedoboru witaminy D oraz wapnia w diecie niemowląt i małych dzieci. Brak witaminy D wpływa m.in. niekorzystnie na rozwój kości oraz zwiększa w stopniu istotnym statystycznie ryzyko próchnicy zębów i zapaleń dziąseł u dzieci.

Wykaz poszerzono również o badania stosowane w celu wykrywania infekcji bakterią Borrelia sp., czego ryzyko wzrasta po ukąszeniu przez kleszcze. W rozporządzeniu poszerza się katalog badań diagnostycznych wykonywanych na zlecenie lekarz POZ o badania stosowane do wykrywania Borrelia burgdorferi (Lyme): Przeciwciała IgG (anty-B.burgdorferi; IgG Borrelia burgdorferi); Przeciwciała IgM (anty-B.burgdorferi IgM); Borrelia afzelli Przeciwciała IgG oraz Borrelia afzelli Przeciwciała IgM. W przypadku ukłucia przez kleszcze za pomocą wprowadzanych badań diagnostycznych można wykryć obecność przeciwciał IgG oraz IgM, które wyprodukował układ odpornościowy jako odpowiedź na pojawienie się w organizmie bakterii z rodzaju Borrelia.

Z uwagi na fakt, że leczenie boreliozy obecnie sprowadza się do antybiotykoterapii doustnej lekami, które mogą być zlecone przez lekarza POZ, nie jest zasadne kierowanie pacjenta do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) w celu diagnozy i zlecenia antybiotykoterapii, gdyż w przypadku pacjentów z jednoznacznym obrazem klinicznym i serologicznym, zarówno badanie diagnostyczne, jak i leczenie farmakologiczne może prowadzić lekarz POZ. Skierowanie pacjenta na leczenie w AOS niesie za sobą opóźnienie w postawieniu diagnozy, postęp choroby wskutek braku leczenia i obniżenie efektu terapeutycznego, a w konsekwencji większe koszty leczenia choroby w wyższym stopniu zaawansowania i powikłań. Wprowadzono także badania stosowane w celu wykrywania zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus, HCV, Wirus zapalenia wątroby typu C Przeciwciała IgG oraz Wirus zapalenia wątroby typu C Przeciwciała IgM).

Wprowadzenie do pakietu badań diagnostycznych wykonywanych na zlecenie lekarza POZ, badań stosowanych do określenia poziomu żelaza i witaminy D3 umożliwi zainteresowanym lekarzom wystawienie, w uzasadnionych medycznie przypadkach, skierowań na te badania, i w przypadku zdiagnozowania niedoborów żelaza lub witaminy D3 ustalenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego, którego celem będzie uzupełnienie niedoborów. Efektem tego będzie, w przypadku niedoboru witaminy D3, uregulowanie gospodarki wapniowo-fosforowej i prawidłowy rozwój kości lub w przypadku niedoboru żelaza, uzupełnienie braków minerału oraz zapobieganie anemii.

Możliwość zlecenia badań diagnostycznych ukierunkowanych na wykrywanie infekcji Borrelia sp. pozwoli lekarzom POZ na wczesne postawienie diagnozy oraz rozpoczęcie leczenia, co będzie sprzyjać zapobieganiu rozwojowi choroby i jej powikłaniom oraz obniży koszty leczenia. W leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C ważne jest wczesne wykrycie zakażenia wirusem, a po jego wykryciu ustalenie terapii i rozpoczęcie leczenia specjalistycznego w celu przeciwdziałania przejścia z ostrej fazy choroby w przewlekłą. Postępowanie takie obniża koszty leczenia, zwiększa szanse na powrót do zdrowia eliminując czynnik związany z oczekiwaniem na udzielenie świadczeń w AOS.