W kierunku e-zdrowia – szanse i zagrożenia

E-zdrowie to zarówno wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w produktach, usługach i procesach związanych ze zdrowiem, jak również potrzebne zmiany organizacyjno-prawne w systemach opieki zdrowotnej i związane z nimi nowe wyzwania dla kadry menedżerskiej.

Jego nadrzędnym celem jest poprawa zdrowia obywateli, efektywności i wydajności świadczenia opieki zdrowotnej, a także podniesienie gospodarczej i społecznej wartości zdrowia. Obejmuje ono także interakcje między pacjentami i podmiotami świadczącymi usługi zdrowotne, przekazywanie danych między instytucjami i wzajemną komunikację między pacjentami lub pracownikami medycznymi.

Do najważniejszych wyzwań stojących przed sektorem opieki zdrowotnej należy dynamiczny wzrost publicznych wydatków na opiekę zdrowotną związany przede wszystkim z procesem starzenia się społeczeństw, zwiększoną zachorowalnością na choroby przewlekłe oraz z innymi czynnikami społeczno-gospodarczymi i kulturowymi.

Ponadto potrzebne są głębokie reformy strukturalne, skupiające się przede wszystkim na zwiększeniu dostępności usług medycznych dla obywateli, wykorzystaniu nowych technologii, szczególnie związanych ze zdrowym stylem życia oraz zwiększeniu bezpieczeństwa świadczenia usług, w tym wymiany danych osobowych. Jest to spowodowane tym, że drastycznie spada liczba osób w wieku produkcyjnym oraz zmniejsza się liczebność personelu medycznego, który musi sprostać rosnącym wymaganiom i oczekiwaniom obywateli co do jakości usług zdrowotnych i opieki społecznej.

Największą szansą dla e-zdrowia będzie zatem:

• wykorzystanie potencjału rynkowego sektora medycznego, ze szczególnym uwzględnieniem telemedycyny i cyfrowych technologii mobilnych (aplikacje i urządzenia służące prowadzeniu zdrowego trybu życia),
• wzmocnienie pozycji pacjenta i podniesienia jakości jego życia przez m.in. ograniczenie długości hospitalizacji, większej przejrzystości usług medycznych oraz rozszerzenie dostępu do informacji także dzięki mediom społecznościowym.

Na wyróżnienie zasługuje także kwestia skutecznej ochrony danych osobowych, stanowiącej zresztą niezbędny warunek budowania zaufania do e-zdrowia. Tym bardziej, że kwestie własności danych i kontroli nad nimi (w tym doprecyzowanie warunków dostępu do danych oraz ich ponownego wykorzystania) cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem.

Należy je rozpatrywać w świetle zastosowania przetwarzania w chmurze, infrastruktury i usług przetwarzania danych dotyczących zdrowia i zdrowego stylu życia.

Nie można również pominąć kwestii szybkiego wzrostu liczby aplikacji na urządzenia przenośne, których głównym celem jest wsparcie samodzielnego prowadzenia własnego leczenia, a wcześniej – prowadzenia zdrowego stylu życia.

Z jednej strony więc istotne jest, by producenci oprogramowania, dostawcy sprzętu, operatorzy sieci czy pracownicy medyczni chcieliby mieć jasność co do swoich ról i uprawnień, zaś z drugiej – pacjenci oczekują przyjaznych interfejsów i równie przyjaznych informacji, co dzieje się z ich danymi medycznymi (jakość i przejrzystość).  

W kontekście wspierania badań i rozwoju, do krótko- i średnioterminowych priorytetów badań należą rozwiązania w zakresie zdrowia i zdrowego stylu życia dla obywateli i pracowników medycznych oraz lepsza jakość opieki, w tym dla osób cierpiących na choroby przewlekłe, przy jednoczesnym zwiększeniu autonomii, mobilności i bezpieczeństwa obywateli.

Z kolei wśród długoterminowych celów badawczych znajdują się zagadnienia mogące przyczynić się do synergii nauki i technologii oraz przyspieszyć odkrycia w dziedzinie zdrowia i zdrowego stylu życia. W tym celu Unia Europejska będzie wspierać partnerstwa publiczno-prywatne i inne działania obejmujące badania i innowacje oraz przełożenie wiedzy na badania kliniczne i projekty demonstracyjne.