Obrona przed agresją pacjentów: samorząd lekarski domaga się ochrony lekarzy i personelu medycznego po tragedii w Krakowie

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wystosowało dwa pilne apele po dramatycznym zdarzeniu, do którego doszło 29 kwietnia 2025 r. w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. W trakcie udzielania świadczenia zdrowotnego doszło do brutalnego ataku – 35-letni napastnik wtargnął do gabinetu ortopedycznego podczas badania pacjentki i śmiertelnie zaatakował lekarza nożem.

Ten tragiczny przypadek agresji pacjenta wobec lekarza wstrząsnął całym środowiskiem ochrony zdrowia. Mężczyzna, który był niezadowolony z przebiegu leczenia, został obezwładniony przez ochronę placówki i przekazany w ręce policji.

Minister zdrowia Izabela Leszczyna jako pierwsza poinformowała opinię publiczną o śmierci lekarza. Podkreśliła, że agresja wobec personelu medycznego, szczególnie wobec lekarzy i lekarzy dentystów udzielających pomocy doraźnej, jest przejawem barbarzyństwa i wymaga jednoznacznego potępienia oraz surowych konsekwencji na gruncie prawa karnego. Wskazała też na konieczność wzmocnienia ochrony pracowników medycznych, w tym przez rozważenie zastosowania przepisów o ochronie przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Dyrektor Szpitala Uniwersyteckiego, Marcin Jędrychowski, ze łzami w oczach przekazał podczas briefingu prasowego, że lekarz został zaatakowany znienacka – podczas gdy udzielał świadczenia zdrowotnego innej pacjentce. Jak poinformował, napastnik był wcześniej pacjentem, niezadowolonym z efektów leczenia. Jednak, co istotne, Rzecznik Praw Pacjenta nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości w działaniu personelu medycznego. To pokazuje, że nawet w sytuacjach właściwego postępowania medycznego może dojść do eskalacji agresji ze strony pacjenta, nierzadko będącej skutkiem zaburzeń emocjonalnych, działania pod wpływem alkoholu czy niezaakceptowania diagnozy.

Prezydent Andrzej Duda wyraził solidarność z rodziną i współpracownikami zmarłego lekarza. W swoim oświadczeniu podkreślił tragiczny wymiar tej sytuacji i potrzebę refleksji nad bezpieczeństwem w opiece zdrowotnej. Premier Donald Tusk również zabrał głos, kierując do bliskich lekarza słowa współczucia i deklarując gotowość do działań wzmacniających system ochrony zdrowia.

Samorząd lekarski stanowczo apeluje o zdecydowane działania ze strony organów państwowych w odpowiedzi na narastającą falę agresji pacjentów wobec lekarzy i innych pracowników medycznych. W oficjalnym apelu skierowanym do marszałka Sejmu, premiera oraz ministra sprawiedliwości, Naczelna Rada Lekarska przypomina, że lekarz i lekarz dentysta – jako osoby wykonujące zawód medyczny zaufania publicznego – korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Zachowania pacjenta, które mają charakter słowny, fizyczny lub wynikają z agresji pod wpływem alkoholu czy innych środków odurzających, stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla zdrowia i życia personelu medycznego, ale również dla całego systemu ochrony zdrowia. Samorząd podkreśla, że tylko lekarz objęty realną ochroną prawną może bez obaw wykonywać świadczenia zdrowotne i skutecznie pomagać pacjentom – zwłaszcza w sytuacjach wymagających szybkiego i trafnego działania.

W piśmie zaakcentowano również potrzebę egzekwowania przepisów kodeksu karnego w przypadku napaści na personel medyczny oraz rozszerzenia działań edukacyjnych uświadamiających pacjentom granice praw pacjenta i konsekwencje agresywnych zachowań wobec lekarzy.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podkreśliło, że każdy akt agresji pacjenta wobec lekarza jest nie tylko przestępstwem przeciwko pracownikowi medycznemu, ale także zagrożeniem dla całego systemu opieki zdrowotnej. Agresywne zachowania pacjentów – zarówno fizyczne, jak i słowne – wpływają bezpośrednio na jakość i bezpieczeństwo udzielania świadczeń zdrowotnych innym pacjentom. Zastraszony personel medyczny nie jest w stanie w pełni skoncentrować się na pracy ani podejmować decyzji w sposób wolny od obaw o swoje zdrowie czy nawet życie.

Każdy atak na lekarza, dentystę czy innego członka personelu medycznego to jednocześnie atak na prawa pacjenta do bezpiecznego i profesjonalnego leczenia. Prezydium wezwało do traktowania takich incydentów z najwyższą surowością, w duchu przepisów prawa karnego, aby stanowczo przeciwdziałać eskalacji przemocy i nienawiści wobec osób udzielających świadczeń zdrowotnych.

Samorząd lekarski oczekuje wprowadzenia konkretnych rozwiązań prawnych i organizacyjnych, które rzeczywiście zwiększą ochronę lekarzy i pracowników ochrony zdrowia – zarówno poprzez odpowiednie procedury wewnętrzne, jak i nowelizację przepisów. Potrzebne są jasne regulacje umożliwiające m.in. szybkie odstąpienie od leczenia pacjenta stwarzającego zagrożenie oraz zapewnienie odpowiednich środków ochrony w placówkach medycznych.

W osobnym apelu skierowanym do pracowników ochrony zdrowia i samorządów zawodowych NRL wezwała do uczczenia pamięci zamordowanego lekarza minutą ciszy 30 kwietnia we wszystkich szpitalach. Zachęcono także do przypięcia czarnych wstążek do ubioru służbowego jako wyrazu solidarności ze środowiskiem lekarskim i sprzeciwu wobec agresji skierowanej przeciwko medykom.