Elastyczność czasu pracy w medycynie – konieczność czy przywilej?

Tradycyjny model pracy w medycynie zakładał sztywne godziny pracy, dyżury i dużą dostępność personelu. Jednak wraz z rozwojem technologii oraz zmieniającymi się oczekiwaniami pacjentów i samego personelu medycznego, coraz częściej pojawiają się dyskusje na temat wprowadzenia elastycznych form czasu pracy. Praca zdalna dla niektórych specjalistów, telemedycyna oraz zmiany w podejściu do tradycyjnych godzin pracy to rozwiązania, które stają się coraz bardziej popularne. Rodzi się jednak pytanie – czy elastyczność w medycynie to konieczność, wynikająca z postępujących zmian, czy może przywilej, dostępny jedynie nielicznym?

Zmiany zachodzące w procesie uelastycznienia czasu pracy w medycynie są częściowo odpowiedzią na rozwój technologii oraz zmieniające się potrzeby społeczeństwa. Telemedycyna, która pozwala na zdalne konsultacje z lekarzami, stała się szczególnie popularna w okresie pandemii COVID-19, ale jej znaczenie rośnie także w okresie post-pandemicznym. Specjaliści, tacy jak lekarze dermatolodzy, psychiatrzy czy interniści, coraz częściej prowadzą zdalne wizyty, dzięki czemu mogą efektywniej zarządzać swoim czasem, a pacjenci otrzymują szybszy dostęp do konsultacji medycznych a tym samym skutecznej pomocy.

Elastyczność nie ogranicza się jednak wyłącznie do pracy zdalnej. W wielu szpitalach i klinikach zaczęto wprowadzać elastyczne godziny pracy, co pozwala personelowi medycznemu na dostosowanie grafiku do życia prywatnego. Przykładem może być rotacyjny system dyżurów, który lepiej uwzględnia potrzeby personelu. Innym przykładem jest popularna w krajach skandynawskich metodologia planowania czasu pracy zwana Selfrostering. Zakłada ona między innymi możliwość planowania czasu pracy indywidualnych harmonogramów czasu pracy przez personel jednostki medycznej, co prowadzi do spełnienia potrzeb pracowników dotyczących czasu wolnego przy jednoczesnym spełnieniu warunków dotyczących obłożenia pracy. Dzieje się tak dzięki ścisłej współpracy personelu z planistą czasu pracy przy wsparciu odpowiedniego oprogramowania, które jest dedykowane tej metodologii. Dzięki takiemu podejściu występuje duża elastyczność w planowaniu czasu pracy.

Elastyczne formy pracy mogą mieć pozytywny wpływ zarówno na efektywność zespołów medycznych, jak i satysfakcję personelu. Badania wskazują, że lepsze dostosowanie godzin pracy do potrzeb pracowników prowadzi do zwiększenia ich motywacji, redukcji stresu oraz obniżenia wskaźnika wypalenia zawodowego. Elastyczność w pracy pozwala lekarzom i pielęgniarkom lepiej łączyć życie zawodowe z prywatnym, co jest szczególnie ważne w tak obciążającym zawodzie.

Ponadto, wprowadzenie elastycznych rozwiązań, takich jak praca zdalna czy hybrydowa oraz wspomniana wcześniej metodologia Selfrostering umożliwia większej liczbie specjalistów dostęp do stanowisk, które wcześniej były trudniejsze do osiągnięcia, np. dla osób opiekujących się dziećmi czy mających inne zobowiązania. To także sposób na zatrzymanie doświadczonych pracowników, którzy mogą w elastyczny sposób pracować na część etatu, zamiast odchodzić całkowicie z zawodu.

Telemedycyna również podnosi efektywność pracy samych lekarzy. Wizyty online są krótsze, co pozwala na obsłużenie większej liczby pacjentów w mniejszym wymiarze czasu, a także zmniejsza obciążenie placówek medycznych. W wielu przypadkach pacjenci mogą otrzymać pomoc bez konieczności przyjazdu do szpitala, co jest korzystne zarówno dla nich, jak i dla personelu medycznego.

Mimo wielu zalet, elastyczność czasu pracy w medycynie niesie ze sobą także wyzwania, zwłaszcza dla zarządzających placówkami medycznymi. Największym z nich jest zachowanie ciągłości opieki zdrowotnej, szczególnie w sytuacjach nagłych. Szpitale muszą być w stanie zapewnić obsadę na oddziałach niezależnie od tego, jak elastyczny jest grafik personelu.

Elastyczne podejście może również prowadzić do trudności w zarządzaniu zespołami. Pracownicy, którzy pracują w różnych godzinach lub zdalnie, mogą mieć utrudniony kontakt z kolegami z pracy. Brak bezpośredniej komunikacji może prowadzić do zakłóceń w pracy zespołowej, co w branży medycznej jest szczególnie niebezpieczne.

Kolejnym wyzwaniem jest technologia. Telemedycyna i praca zdalna wymagają sprawnych narzędzi, które umożliwią lekarzom i pacjentom bezproblemową interakcję. Placówki medyczne muszą zainwestować w odpowiednią infrastrukturę IT oraz szkolenia dla personelu, aby elastyczne formy pracy mogły funkcjonować bez zakłóceń.

Pytanie, czy elastyczność pracy w medycynie jest koniecznością, czy przywilejem, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Z jednej strony, elastyczne podejście jest odpowiedzią na współczesne potrzeby personelu medycznego i pacjentów, a także na gwałtowny rozwój technologii. Telemedycyna i praca zdalna stały się nieodzownym elementem funkcjonowania nowoczesnych placówek medycznych. Z drugiej strony, elastyczność pracy nie zawsze jest możliwa do wdrożenia w takich zawodach, jak ratownictwo medyczne czy opieka nad pacjentami na oddziałach intensywnej terapii, gdzie obecność personelu jest kluczowa.

Wprowadzenie elastycznych form pracy w medycynie jest więc bardziej koniecznością wynikającą z postępujących zmian społecznych i technologicznych niż przywilejem. Placówki medyczne, które dostosują się do tych zmian, zyskają nie tylko większe zadowolenie pracowników, ale także lepszą efektywność i satysfakcję pacjentów. Jednak wyzwaniem pozostaje zarządzanie elastycznym systemem pracy w sposób, który zapewni zarówno wygodę personelu, jak i bezpieczeństwo pacjentów.

Na koniec wniosek nasuwa się taki, że elastyczność czasu i miejsca pracy w sektorze ochrony zdrowia i medycynie powinna być wdrażana tam, gdzie jest to możliwe, a zarządzający muszą stworzyć zrównoważony model, który uwzględni możliwości technologiczne, a także specyfikę zawodu oraz potrzeby zarówno pracowników, jak i pacjentów.