Rzecznik Praw Pacjenta podsumowuje pierwszy rok działalności Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych

W 2022 roku przyznaliśmy świadczenia pieniężne dla 187 osób, łącznie na ponad 3,7 mln zł. Średnia wypłacona kwota to blisko 20.000 zł.

„Włożyliśmy dużo wysiłku w to, by Fundusz Kompensacyjny działał jak najlepiej. Potwierdziło się, że jego powołanie było bardzo potrzebne. Od początku cieszy się on dużym zainteresowaniem. Dzięki temu rozwiązaniu pacjenci, którzy doznali szkody, otrzymują wymierną i szybką pomoc finansową” – podkreśla Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.

W 2022 roku do Rzecznika wpłynęło 1426 wniosków dotyczących szczepień przeciw COVID-19. Osób w wieku 18-60 lat dotyczyło 52,5% spraw, a osób w wieku powyżej 60 lat – 44,7%. Tylko 2,8% wniosków odnosiło się do dzieci 18. roku życia.

Rzecznik wszczął 893 postępowania w sprawie przyznania świadczenia i aż 758 z nich zakończył przed końcem roku. Natomiast odmawiał wszczęcia postępowania, gdy wniosek został wniesiony przez osobę nieuprawnioną albo nie spełniał podstawowych wymogów ubiegania się o świadczenie. Łącznie Rzecznik rozpatrzył 1244 spraw, czyli87,3% wszystkich wniosków. Do rozpatrzenia w 2023 roku pozostały zatem 182 sprawy z roku ubiegłego.

Spośród wydanych 758 decyzji niemal co czwarta (187) była pozytywna. W każdym postępowaniu opinię na podstawie zgromadzonej dokumentacji wydaje Zespół do spraw świadczeń, który składa się z lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.

Prawie połowa decyzji pozytywnych (92) dotyczyła przypadków wstrząsu anafilaktycznego, który spowodował konieczność obserwacji pacjenta na szpitalnym oddziale ratunkowym,  izbie przyjęć albo krótką hospitalizację. Pozostałe sprawy, w których pobyt w szpitalu trwał co najmniej 14 dni, dotyczyły najczęściej następujących problemów zdrowotnych:

• zespół Guillain-Barré (26),
• zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia (14),
• zakrzepica z małopłytkowością (10),
• zakrzepica naczyń żylnych mózgu lub zatok opony twardej (8),
• małopłytkowość immunologiczna (6).

W sprawach dotyczących wstrząsu anafilaktycznego świadczenia wynosiły od 3 do 15 tys. zł, a średnia przyznana kwota to 5.146 zł. W przypadku pozostałych działań niepożądanych świadczenia wynosiły od 10 do 100 tys. zł, a średnia kwota to 33.990 zł. Maksymalna kwota  w wysokości 100 tys. zł została przyznana 5 osobom. Łącznie Rzecznik przyznał 3.702.447,82 zł.

Niemal 90% decyzji o przyznaniu świadczenia dotyczyła osób w wieku od 18 do 70 lat. Osób powyżej 70. roku życia dotyczyły tylko 4 sprawy zakończone przyznaniem świadczenia. Dzieci do 11. roku życia obejmowało tylko 5 złożonych wniosków, ale żaden z nich nie został rozpatrzony pozytywnie. Z kolei w grupie wiekowej 12-17 lat Rzecznik wydał 16 pozytywnych decyzji. Dotyczyły one przypadków wstrząsu anafilaktycznego, zapalenia mięśnia sercowego, limfadenopatii oraz porażenia nerwu twarzowego.

Decyzje przyznające świadczenie dotyczyły szczepionek:

• Comirnaty (firmy Pfizer/BioNTech) – 96,
• Vaxzevria (AstraZeneca) – 52,
• Jcovden (Janssen) – 29,
• Spikevax (Moderna) – 10.

Zgodnie z przepisami Rzecznik rozpatruje wnioski o świadczenia, które dotyczą działań niepożądanych przewidzianych odrębnie (w Charakterystyce Produktu Leczniczego) w stosunku do każdej ze szczepionek. Potrzeba dokonania zmian w tym zakresie jest cyklicznie oceniana przez Europejską Agencję Leków. Jeśli związek danej choroby ze szczepieniem zostanie w przyszłości potwierdzony, Rzecznik będzie mógł powrócić do już rozpatrzonych spraw i zmienić swoją decyzję. Z kolei osoby, które nie złożyły wcześniej wniosku, będą mogły w takim przypadku zrobić to w ciągu roku od dodania choroby do listy.

Szczepionki to najskuteczniejsze narzędzie w walce z chorobami zakaźnymi. Mimo wysokiego poziomu bezpieczeństwa, szczepienia są związane z pewnym ryzykiem wystąpienia działania niepożądanego. Właśnie dlatego utworzony został Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych. Z jego środków Rzecznik Praw Pacjenta przyznaje świadczenia pieniężne osobom, które doznały szkody w wyniku szczepienia. Pierwsze sprawozdanie obejmuje okres do 31 grudnia 2022 roku. Był to czas, w którym działalność Funduszu była skupiona na szczepieniach przeciw COVID-19.

Od 2023 roku Fundusz zapewnia jeszcze szersze wsparcie, które obejmuje poza szczepieniami przeciwko COVID-19, również szczepienia obowiązkowe.