Czy lekarz może odmówić przepustki lub spaceru pacjentowi szpitala psychiatrycznego?

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Rzecznika Praw Pacjenta osoba przebywająca w szpitalu psychiatrycznym może uzyskać zgodę na czasowe przebywanie poza placówką – tzw. przepustkę – bez konieczności formalnego wypisu. Warunkiem jest decyzja lekarza kierującego oddziałem (ordynatora), który musi ocenić, czy stan zdrowia pacjenta pozwala na taki krok. Kluczowe jest przy tym to, że udzielenie przepustki jest możliwe tylko wtedy, gdy nie istnieje ryzyko dla życia lub zdrowia pacjenta ani dla osób z jego otoczenia.

Rzecznik podkreśla, że przepustka to forma tymczasowego wyjścia, która nie przerywa procesu leczenia, ale wymaga ostrożności i indywidualnej oceny medycznej.

Rzecznik Praw Pacjenta zwraca również uwagę na tzw. wolne wyjścia, czyli możliwość odbycia spaceru poza oddziałem. Mogą one mieć różny charakter – zorganizowany, gdy pacjent wychodzi na zewnątrz w grupie, pod opieką personelu, lub indywidualny, np. w towarzystwie osoby bliskiej, do kawiarni czy sklepu znajdującego się na terenie szpitala.

Każdorazowo decyzja o wyrażeniu zgody na spacer należy do lekarza, który musi ocenić, czy nie występuje ryzyko związane z takim wyjściem. Rzecznik zaznacza, że takie spacery mogą stanowić istotny element procesu zdrowienia, ale nie mogą odbywać się kosztem bezpieczeństwa pacjenta lub innych osób.

Jak wskazuje Rzecznik Praw Pacjenta, lekarz może odmówić udzielenia przepustki lub zgody na spacer tylko wtedy, gdy stan zdrowia pacjenta na to nie pozwala. Odmowa musi mieć podstawy medyczne i wynikać z rzeczywistego zagrożenia – np. nagłego pogorszenia stanu psychicznego pacjenta lub ryzyka dla otoczenia. Nie może to być decyzja oparta na subiektywnych odczuciach, zwyczajach placówki czy względach organizacyjnych.

Podkreślenie, że odmowa jest możliwa wyłącznie w uzasadnionych przypadkach klinicznych, ma na celu zapewnienie przejrzystości i ochrony praw pacjenta – co jest jednym z głównych zadań rzecznika.

Jeśli pacjent lub jego bliscy mają zastrzeżenia do decyzji lekarza, mogą zgłosić się bezpośrednio do Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, który działa na terenie placówki. Rzecznik ten ma za zadanie informować o prawach pacjenta, udzielać wsparcia w przypadku wątpliwości oraz reagować na przypadki naruszeń. Może też pełnić rolę mediatora między pacjentem a personelem medycznym.

Rzecznik zachęca, aby w razie pytań lub niejasności pacjenci nie wahali się zwrócić o pomoc. Jego obecność w placówkach psychiatrycznych ma na celu nie tylko interwencje w przypadkach naruszeń, ale też codzienne wsparcie osób hospitalizowanych.

Decyzje o przepustkach i spacerach podejmowane są indywidualnie, w oparciu o ocenę stanu zdrowia pacjenta. Rzecznik Praw Pacjenta przypomina, że lekarz może odmówić tylko w sytuacji, gdy istnieją realne podstawy medyczne. Każda taka decyzja musi być uzasadniona, a pacjent ma prawo do informacji oraz możliwości zasięgnięcia pomocy Rzecznika. Wsparcie to ma zapewnić nie tylko poszanowanie praw pacjenta, ale też poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia w trakcie leczenia.