ustawa o działalności leczniczej

Nowelizacja ustawy o działalności leczniczej wprowadza zakaz zbywania większościowych akcji lub udziałów w spółkach prowadzących placówki lecznicze, czyli dekomercjalizacja szpitali. Znosi też obowiązkowe ubezpieczenie od zdarzeń medycznych.

Wprowadzone zmiany dotyczą m.in.:

• postępowania w przypadku wystąpienia straty netto (ujemnego wyniku finansowego) samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SPZOZ),
• wprowadzenia zakazu zbywania akcji albo udziałów w spółkach Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, jeśli w wyniku zbycia podmioty te utraciłyby większościowy pakiet akcji albo udziałów,
• wprowadzenia zasady niewypłacania dywidendy w spółkach kapitałowych, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego albo uczelnia medyczna posiadają co najmniej 51 procent  akcji albo udziałów,
• wzmocnienia narzędzi nadzoru podmiotu tworzącego nad utworzonym przez ten podmiot samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej,
• trybu kontroli przeprowadzanej przez wojewodę w przypadku powzięcia informacji o zbywaniu przez podmiot wykonujący działalność leczniczą produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne,
• zmiany przepisu dotyczącego przekazywania nieruchomości SPZOZ w nieodpłatne użytkowanie przez podmiot tworzący dany SPZOZ,
• uregulowania zasad współpracy podmiotów leczniczych z policją w ramach poszukiwania osób zaginionych, a także wprowadzenia zmian terminologicznych, tj. zastąpienia określenia „przedsiębiorstwo”, określeniem „zakład leczniczy”,
• ujednolicenia terminologii polegającego na zastąpieniu określenia „ujemny wynik finansowy” określeniem „strata netto”. 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej zakłada, że w przypadku wystąpienia ujemnego wyniku finansowego w SPZOZ ma on pokryć stratę netto we własnym zakresie, tj. przez zmniejszenie funduszu zakładu, a jeśli ten fundusz nie wystarczy na pokrycie całej straty, to wtedy podmiot tworzący będzie zobowiązany do pokrycia pozostałej części, jednak nie więcej niż do wysokości wynikającej z sumy straty netto i kosztów amortyzacji. Gdy SPZOZ nie będzie w stanie samodzielnie pokryć straty netto, możliwa  będzie jego likwidacja. 

Przewidziano zakaz zbywania podmiotom prywatnym akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych z udziałem Skarbu Państwa lub samorządów, jeśli miałyby one utracić pakiet większościowy, czyli kontrolę nad podmiotami leczniczymi.

Wprowadzono zakaz wypłaty dywidendy w spółkach kapitałowych, w których Skarb Państwa, samorząd bądź uczelnia medyczna mają ponad 51% akcji lub udziałów. Zyski będą przeznaczone na inwestycje i podwyżki płac. Regulacja ta nie będzie miała zastosowania w stosunku do spółek, w których w dniu wejścia w życie ustawy, ww. podmioty publiczne nie miały 100% udziałów albo akcji.

Na kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej nałożono obowiązek sporządzania raportu o sytuacji ekonomiczno-finansowej SPZOZ. Będzie on przekazywany podmiotowi tworzącemu do końca maja każdego roku. Podstawą sporządzenia raportu będzie sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy. Raport będzie zawierał prognozę sytuacji ekonomiczno-fiansowej na kolejne 3 lata obrotowe oraz analizę sytuacji ekonomiczno-finansowej za poprzedni rok obrotowy. Dokument ten będzie podstawą do dokonywania przez podmiot tworzący oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu leczniczego.

Przewidziano odejście od obowiązkowego posiadania przez podmiot medyczny umowy ubezpieczenia od zdarzeń medycznych (takie polisy są bardzo drogie przez co obciążają budżety placówek medycznych). Nie zwalnia to jednak podmiotu leczniczego od odpowiedzialności z tytułu zdarzenia medycznego – podmiot medyczny zawsze wstępuje w rolę ubezpieczyciela w przypadku braku takiego ubezpieczenia.

Jednym z ważniejszych rozwiązań będzie możliwość kupowania świadczeń opieki zdrowotnej przez samorząd u podmiotów, dla których jest on organem tworzącym. W praktyce oznacza to, że samorząd będzie mógł kupować dodatkowe świadczenia dla swoich mieszkańców, na takich samych zasadach, jak NFZ kontraktuje je dla wszystkich ubezpieczonych. Żeby nie doszło do podwójnego finansowania tych samych świadczeń – przez NFZ i samorząd – dopuszczono finansowanie przez samorząd jedynie tzw. nadlimitów. Sfinansowanie świadczeń ponad kwotę gwarantowaną przez NFZ nie naruszy zasady równego dostępu do usług medycznych. Jednocześnie podmiot leczniczy, który zawarł umowę z samorządem będzie musiał informować o tym NFZ. Rozwiązanie to nie jest obowiązkowe, czyli nie będzie nowym zadaniem dla samorządu, co oznacza, że nie wymaga dodatkowych środków finansowych.

Zaproponowano także zmiany ułatwiające wykonywanie działalności leczniczej. Zwolniono kierowników podmiotów leczniczych z obowiązku przekazywania Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz samorządom zawodów medycznych informacji o liczbie osób, które wykonują zawód medyczny na podstawie umów cywilnoprawnych albo jako praktykę zawodową.

Uproszczono procedurę rejestracji podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Zaproponowano, aby kierownik podmiotu leczniczego, niebędącego przedsiębiorcą, przeprowadzał konkurs na stanowisko swojego zastępcy. Obecnie taki konkurs przeprowadza podmiot tworzący.