Ustalanie najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne i pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawody medyczne, podlega szczególnej regulacji. Ustawa z 8 czerwca 2017 r. normuje sposób ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego. Nie stanowi ona jednak podstawy umożliwiającej wliczanie do wynagrodzenia zasadniczego dodatkowych składników wynagrodzenia – w tym dodatku funkcyjnego.
Dodatki do wynagrodzenia zasadniczego, w tym dodatek funkcyjny, to dodatkowe składniki do wynagrodzenia. Tym samym powiększają ostatecznie wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika. Stanowią jednak pulę odrębną formalnie od wynagrodzenia zasadniczego.
Wynagrodzenie zasadnicze a dodatek funkcyjny
Wynagrodzenie zasadnicze stanowi podstawowy składnik wynagrodzenia, który powinien być określony w umowie o pracę. Wynagrodzenie zasadnicze w typowych przypadkach nie stanowi wynagrodzenia całkowitego. W przeważającej części przypadków pracownicy mają prawo zarówno do wynagrodzenia zasadniczego, jak i do dodatków do wynagrodzenia pełniących różne funkcje. Wśród takich dodatków można wyróżnić dodatki funkcyjny, stażowy, zmianowy czy za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.
Dodatek funkcyjny stanowi dodatkowe (poza wynagrodzeniem zasadniczym) świadczenie przyznawane osobom zatrudnionym na określonych stanowiskach, które ma związek z pełnioną przez te osoby funkcją.
Przyjmuje się, że celem takiego dodatku jest rekompensata z tytułu szerszego zakresu odpowiedzialności danego pracownika. W związku z tym, że z racji pełnionej funkcji ponosi on odpowiedzialność nie tylko za wyniki swojej pracy, ale również efekty pracy podległych pracowników.
Dodatek funkcyjny nie jest dodatkiem o charakterze powszechnym. Pracodawca ma obowiązek jego wypłacania, gdy jest on przewidziany w przepisach szczególnych, które określają status prawny poszczególnych grup zatrudnionych lub na podstawie przepisów obowiązujących w zakładzie pracy. Dodatek funkcyjny jako składnik wynagrodzenia jest zjawiskiem powszechnym w szeroko rozumianej sferze publicznej.
Zasady ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego
Na potrzeby ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych przyjęto, że najniższe wynagrodzenie zasadnicze to najniższe miesięczne wynagrodzenie zasadnicze przysługujące pracownikowi wykonującemu zawód medyczny oraz pracownikowi działalności podstawowej, innemu niż pracownik wykonujący zawód medyczny, zatrudnionym w podmiocie leczniczym, obliczone w sposób określony w przepisach ustawy.
Pracownikowi wykonującemu zawód medyczny oraz pracownikowi działalności podstawowej, innemu niż pracownik wykonujący zawód medyczny, zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy, najniższe wynagrodzenie zasadnicze oblicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy określonego w ramach stosunku pracy.
W praktyce mogą się pojawić wątpliwości, czy na potrzeby ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego – w kontekście jego podwyższania – istnieje możliwość uprzedniego wliczenia do wynagrodzenia zasadniczego dodatków do wynagrodzenia, przykładowo dodatku funkcyjnego. Takie postępowanie byłoby oczywiście z korzyścią dla zatrudnionego, ponieważ wyliczenie dodatku do wynagrodzenia zasadniczego spowodowałoby podwyższenie wynagrodzenia z uwzględnieniem tego dodatku. Oznaczałoby to, że ostateczny finansowy efekt podwyżki byłby wyższy niż w sytuacji, gdyby uwzględniono wyłącznie samo wynagrodzenie zasadnicze bez dodatków.
Odnosząc się do tego dylematu, należy wskazać na zasadę, zgodnie z którą wszelkie nieuregulowane kwestie w obszarze prawa pracy powinny być interpretowane na korzyść pracowników. Kłopot w tym, że ustawa o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego wskazuje, że zakres jej stosowania dotyczy podwyższania wynagrodzeń zasadniczych bez odwołania się do dodatkowych składników wynagrodzenia, przykładowo dodatku funkcyjnego.
Przepisy ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych nie dają możliwości wliczania do wynagrodzenia zasadniczego dodatkowych składników wynagrodzenia, które nie mieszczą się w pojęciu wynagrodzenia zasadniczego.
Wprawdzie sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego ustalają w drodze porozumienia strony uprawnione w danym podmiocie leczniczym do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy, trudno jednak przyjąć, aby na podstawie tej ustawy miały uprawnienie do zaliczania do wynagrodzeń zasadniczych dodatków, które w zakres pojęcia „wynagrodzenie zasadnicze” nie wchodzą.
§
Podstawa prawna:
- ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1565),
- obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 28 czerwca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1471),
- ustawa z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1942).
Autor: Sebastian Kryczka