Jak powstają kurzajki? Sposoby leczenia brodawek wirusowych

Popularne kurzajki to zmiany skórne powstające w wyniku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV, ang. human papilloma virus). Kurzajki występują zwykle na stopach i dłoniach, dużo rzadziej na twarzy i innych częściach ciała. Brodawki, oprócz tego, że wyglądają nieestetycznie, mogą przysparzać bólu i utrudniać wykonywanie codziennych czynności.

Wirus HPV powodujący powstawanie kurzajek to wirus z rodziny papillomawirusów, występujący w ponad 100 podtypach. Typy 1 i 2 odpowiadają za powstawanie kurzajek, niemniej niektóre odmiany wirusa HPV mogą przyczyniać się do rozwoju łagodnych guzów okolic intymnych (tzw. kłykcin kończystych), a nawet groźnych nowotworów złośliwych, przede wszystkim raka szyjki macicy i raka prącia.

Przyczyną zarażenia się kurzajkami na dłoniach czy palcach jest kontakt z wirusem HPV: bezpośredni (np. podanie ręki osobie, na której dłoniach występują kurzajki) lub pośredni (kontakt z powierzchnią dotykaną przez chorego – klamką czy poręczą). Brodawczaki na stopach często rozwijają się w wyniku chodzenia boso po miejscach publicznych: basenach, szatniach, siłowniach czy salach gimnastycznych. Sam chory, dotykając swojej twarzy czy innych części ciała, może odpowiadać za rozprzestrzenianie się zakażenia.

W uchronieniu się przed brodawczakami na dłoniach czy stopach kluczowa jest profilaktyka. Podstawa to higiena osobista – mycie rąk zaraz po przyjściu do domu, a w miejscach i sytuacjach, gdy dostęp do wody i mydła jest ograniczony (w podróży, na wycieczkach itp.) – stosowanie płynów dezynfekujących.

Równie ważna jest świadomość dróg zarażania się kurzajkami. Na basenie nośmy klapki, nie dzielmy z domownikami ręczników, nożyczek do paznokci czy pilników. Udając się na manicure czy pedicure zwróćmy uwagę, czy salon korzysta z wysterylizowanych narzędzi. Zabezpieczajmy odpowiednimi opatrunkami wszelkie rany i otarcia.

Kurzajki najczęściej występują na dłoniach i stopach, często jednak dochodzi do rozsiania choroby na inne części ciała, głównie twarz i przedramiona.

Brodawka na palcu czy dłoni (ale też w okolicy okołopaznokciowej) ma zwykle szorstką i nieregularną powierzchnię i przyjmuje barwę od szarobrunatnej do tej zbliżonej do odcienia skóry (tzw. brodawki zwykłe). Z kolei brodawki na stopach są głębsze, z reguły atakują podeszwę stóp, utrudniając chodzenie (tzw. brodawki podeszwowe). Zdarza się, że trudno jest stwierdzić, czy podejrzane zmiany to kurzajki, a nie odciski. Brodawki podeszwowe położone blisko siebie mogą zlewać się, tworząc brodawki mozaikowe. Brodawki występujące na skórze twarzy czy przedramion są zwykle małe, jednak wyraźnie wystają ponad poziom skóry. Przybierają kolor ciemnobrunatny.

Istnieje wiele metod usuwania kurzajek. Choć zdarza się, że brodawka znika sama, zdecydowanie warto wdrożyć skuteczną terapię. Nieleczona kurzajka może się rozrastać, powodując ból i zwiększając ryzyko rozsiania choroby na inne partie ciała.

Jak usunąć brodawkę? Do najskuteczniejszych metod należą zabiegi inwazyjne, które można wykonać w gabinecie dermatologa.

Wymrażanie kurzajek (krioterapia) polega na naniesieniu za pomocą aplikatora ciekłego azotu, który uszkadza zmianę. Aby zabieg przyniósł zamierzony efekt, konieczne jest wykonanie kilku sesji. Po wymrożeniu kurzajki na skórze może pozostać blizna.

Popularne jest również laserowe usuwanie kurzajek. W wyniku potraktowania brodawki wiązką lasera dochodzi do jej odparowania, bez naruszenia zdrowych tkanek. W miejscu kurzajki pozostaje strupek, który po kilku dniach odpada. Zabieg z reguły nie wymaga powtórzenia.

Zastanawiając się, jak usunąć brodawkę, możemy się również zdecydować na elektrokoagulację. Metoda ta do wypalenia brodawek wykorzystuje prąd elektryczny o wysokiej częstotliwości.

Dzięki rozwojowi mało inwazyjnych metod, punktowo oddziałujących na brodawkę i nie wymagających używania skalpela, tradycyjne chirurgiczne usuwanie kurzajek odchodzi do lamusa. Nie tylko jest bolesne, ale związane z większym ryzykiem powikłań (otwarta rana długo się goi).

Kurzajki u dzieci są częstym problemem. Niedostatecznie wykształcony układ odpornościowy, nieprzestrzeganie zasad higieny, przebywanie w dużych skupiskach osób i obgryzanie paznokci – wszystkie te czynniki sprawiają, że najmłodsi są podatni na występowanie brodawek.

Co do zasady, u dzieci stosuje się te same metody usuwania kurzajek co u dorosłych. Niemniej decyzja o najlepszym rozwiązaniu powinna zawsze zostać skonsultowana z lekarzem pediatrą lub dermatologiem.

W usuwaniu zmian takich jak kurzajki przydatne mogą być nie tylko metody zabiegowe. W przypadku łagodniejszych zmian wystarczające mogą okazać się produkty dostępne w aptece, a nawet metody naturalne.

Preparaty apteczne dzieli się w zależności od metody działania. Największa grupa to środki zawierające substancje złuszczające i żrące (kwas salicylowy, kwas trichlorooctoowy, kwas mlekowy), dostępne w postaci płynów lub plastrów. Niektóre preparaty mają w składzie dodatkowo substancję przeciwwirusową – 5-fluorouracyl. Preparaty te stosuje się długo, nawet przez kilka tygodni. Ich działanie jest niewybiórcze – uszkadzają nie tylko kurzajkę, ale i otaczające ją zdrowe tkanki. Dlatego podczas aplikacji wymagana jest duża precyzja. Przed nałożeniem płynu skórę wokół brodawki warto zabezpieczyć wazeliną czy innym tłustym kremem lub maścią o neutralnym działaniu.

Drugą grupą są aerozole i spraye zawierające eter dimetylowy, które zamrażają kurzajki, działając podobnie do zabiegu krioterapii stosowanej przez dermatologów.

Oprócz metod farmakologicznych i zabiegowych, do wyboru mamy domowe sposoby zwalczania kurzajek. Wiele z nich, choć bardzo popularnych, nie znajduje potwierdzenia w medycynie opartej na faktach. Mowa tu o smarowaniu kurzajek czosnkiem, octem, skórką z cytryny, lakierem do paznokci czy ścieraniu zmian pumeksem. Zabiegi te mogą dodatkowo uszkadzać zdrową skórę.

Szukając odpowiedzi na pytanie, jak naturalnie pozbyć się kurzajki, możemy natrafić na informacje o jaskółczym zielu. Sok z glistnika rzeczywiście ma potwierdzoną skuteczność. Mechanizm działania zawartych w zielu substancji polega na hamowaniu podziałów komórkowych w obrębie brodawki i blokowaniu namnażania się wirusa HPV. Należy zachować dużą ostrożność podczas stosowania glistnika: po pierwsze często wywołuje alergie, po drugie ma bardzo silne właściwości barwiące.     

Na powstawanie kurzajek bardziej narażone są osoby ze słabszą odpornością. Dlatego elementem naturalnych metod profilaktyki i leczenia brodawek powinna być również odpowiednia dieta wspierająca układ immunologiczny. Co powinno się w niej znaleźć?:

• zielone warzywa dostarczające witamin z grupy B: jarmuż, szpinak, brokuły, sałata, spirulina i rukola, a dla miłośników również wodorosty;

• źródła antyoksydantów, przede wszystkim pomidory, jeżyny, papryka i owoce cytrusowe;

• masło, mleko, jaja, dynia jako źródła witaminy A, niezbędnej w zwalczaniu wszelkich zmian skórnych, w tym kurzajek;

• ryby i owoce morza jako źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, niezbędnych dla skutecznie działającej odporności;

• suplementacja witaminy D₃.