Punkty edukacyjne dla lekarzy: co się zmieniło w zakresie doskonalenia zawodowego lekarzy

Lekarz ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego (art. 18 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, dalej: ustawa). Natomiast dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego lekarza okręgowa rada lekarska potwierdza przez wpis w okręgowym rejestrze lekarzy. Podstawą potwierdzenia jest przedstawiona przez lekarza indywidualna ewidencja przebiegu doskonalenia zawodowego i dokumentacja potwierdzająca odbycie określonych form doskonalenia zawodowego.

Oznacza to, że lekarz sam musi dbać o uzyskanie właściwej liczby punktów edukacyjnych i realizować doskonalenie zawodowe w przewidzianych przez przepisy formach. Jednak gdy nie będzie realizował obowiązku, dostanie powiadomienie od okręgowej rady lekarskiej o tym fakcie.

Realizacja obowiązku doskonalenia zawodowego podlega kontroli, którą sprawuje okręgowa rada lekarska. Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia ministra zdrowia z 21 lutego 2022 r. w sprawie sposobu dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (dalej: rozporządzenie) lekarz albo lekarz dentysta przedstawia okręgowej radzie lekarskiej do wglądu dokumenty potwierdzające realizację obowiązku doskonalenia zawodowego za dany okres rozliczeniowy.

Lekarz powinien uzyskać 200 punktów edukacyjnych w wyznaczonym okresie rozliczeniowym. Okres rozliczeniowy obejmuje 48 miesięcy. Uwzględnij, że punktów edukacyjnych uzyskanych przez lekarza i lekarza dentystę w okresie rozliczeniowym nie przenosi się na kolejny okres rozliczeniowy.

Ciekawostką jest, że jeżeli lekarz lub lekarz dentysta pełni służbę w ramach misji poza granicami kraju w polskich kontyngentach wojskowych, każdy rozpoczęty miesiąc tej służby w danym okresie rozliczeniowym obniża liczbę punktów niezbędnych do dopełnienia obowiązków o 2% wymaganej liczby punktów.

W związku z wejściem w życie nowego rozporządzenia od 1 marca 2022 r. zniesiono wpisy liczby punktów edukacyjnych w dokumencie prawo wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty.

Nastąpiło to w związku z tym, że okręgowe rady lekarskie odnotują punkty edukacyjne w okręgowym rejestrze lekarzy i lekarzy dentystów. Nie będą także wprowadzać dalszych wpisów w dokumencie prawo wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty w części „wpisy uzupełniające” liczby zdobytych punktów.

W pewnych przypadkach lekarz jest zwolniony z obowiązku doskonalenia zawodowego na skutek wystąpienia określonych warunków. I tak dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego nie dotyczy lekarza:

1) odbywającego staż podyplomowy,

2) przebywającego na urlopie macierzyńskim,

3) będącego na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby przekraczającej łącznie 50% okresu rozliczeniowego.

Dlatego jeśli jesteś lekarzem znajdującym się w wymienionych sytuacjach, obowiązek ten nie będzie cię dotyczył.

Przepisy nie wymieniają innych sytuacji, więc poza wymienionymi wyjątkami powinieneś w normalnym trybie realizować obowiązek doskonalenia zawodowego.

Lekarz albo lekarz dentysta realizujący obowiązek doskonalenia zawodowego w ramach programu przyjętego przez towarzystwo naukowe lub kolegium specjalistów może wystąpić do okręgowej izby lekarskiej, której jest członkiem, o wpisanie do okręgowego rejestru lekarzy i lekarzy dentystów liczby punktów uzyskanych w okresie rozliczeniowym, zgodnej z załącznikiem do rozporządzenia. Podstawą wpisu jest zaświadczenie wydane przez to towarzystwo lub kolegium specjalistów.

Liczba punktów edukacyjnych za przynależność do jednego towarzystwa naukowego wynosi 5 pkt, nie więcej niż 20 pkt w czasie rozliczeniowym.

Stosownie do § 3 ust. 1 rozporządzenia za równoważne z uzyskaniem 50 punktów edukacyjnych uważa się odbycie każdego roku szkolenia specjalizacyjnego, przy czym punkty otrzymuje się wyłącznie za minimalny okres danego szkolenia specjalizacyjnego określony w programie specjalizacji.

Dokumentem potwierdzającym odbycie szkolenia specjalizacyjnego jest zaświadczenie wydane przez kierownika specjalizacji, które lekarz przedstawia okręgowej radzie lekarskiej do wglądu.

Za równoważne z uzyskaniem 50 punktów edukacyjnych uważa się także uzyskanie certyfikatu potwierdzającego posiadane umiejętności zawodowe.

Zauważ, że kierownik placówki medycznej nie jest osobą decyzyjną w zakresie doskonalenia zawodowego. Ciąży na nim jedynie obowiązek umożliwienia lekarzowi, którego zatrudnia, realizacji doskonalenia zawodowego, w tym udzielenia płatnego urlopu szkoleniowego (art. 18 ust. 8 ustawy).

Może jednak wykazywać zainteresowanie, w jaki sposób zatrudniony lekarz realizuje doskonalenie zawodowe. Będzie to z jego strony wyraz dbałości o ciągłe doskonalenie zawodowe zatrudnionych w placówce lekarzy, które jest wpisane w wykonywanie zawodu lekarza.

Ponadto kierownik możne wykazywać zainteresowanie z dbałości o posiadanie wysoko wykwalifikowanej kadry lekarskiej w placówce medycznej. Podmiot leczniczy ma bowiem obowiązek zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny i spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach.

Koszty doskonalenia zawodowego może pokrywać lekarz realizujący doskonalenie zawodowe, podmiot leczniczy, w którym lekarz wykonuje zawód, okręgowa izba lekarska, Naczelna Izba Lekarska, Wojskowa Izba Lekarska lub podmiot organizujący szkolenie z zakresu doskonalenia zawodowego.

W celu realizacji doskonalenia zawodowego lekarzowi przysługuje specjalny urlop w określonej przez przepisy liczbie dni. I tak bowiem zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy lekarzowi zatrudnionemu na podstawie stosunku pracy, który nie realizuje w danym roku kalendarzowym szkolenia specjalizacyjnego, na jego wniosek przysługuje, w celu realizacji doskonalenia zawodowego, urlop szkoleniowy w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie.

Urlop ten jest płatny według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Odnośnie do terminu urlopu szkoleniowego, uzgadnia się go każdorazowo z kierownikiem jednostki organizacyjnej, która prowadzi doskonalenie zawodowe.

Lekarz i lekarz dentysta mają obowiązek przedstawić kierownikowi jednostki organizacyjnej dokument poświadczający ich udział w doskonaleniu zawodowym.

Podmiotem, który powiadamia lekarza o braku wykazywania aktywności w dopełnieniu obowiązku doskonalenia zawodowego, jest okręgowa rada lekarska.

Powiadomienie następuje za pomocą Systemu Monitorowania Kształcenia, gdzie lekarz loguje się ze strony smk.ezdrowie.gov.pl.

Natomiast dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego lekarza okręgowa rada lekarska potwierdza przez wprowadzenie wpisu w okręgowym rejestrze lekarzy.

Ważną rzeczą jest, że przy ubieganiu się o stanowiska kierownicze czy nauczycieli akademickich masz obowiązek doskonalenia zawodowego i wykazania się liczbą zdobytych punktów.

Stosownie bowiem z § 3 ust. 1 rozporządzenia lekarz, lekarz dentysta, który przystępuje do konkursu na stanowisko kierownicze lub inne stanowisko w zakładzie opieki zdrowotnej, występujący o zatrudnienie jako nauczyciel akademicki, występujący o uzyskanie środków finansowych na kształcenie podyplomowe lub pracę naukową, występujący o zmianę warunków zatrudnienia czy występujący o zawarcie umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych potwierdza dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego wraz z liczbą uzyskanych punktów.

Nieuzyskanie wymaganej liczby punktów nie powoduje utraty prawa wykonywania zawodu. Jednak zauważ, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy, jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, iż istnieje uzasadnione podejrzenie niedostatecznego przygotowania zawodowego lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, która wydaje opinię o przygotowaniu zawodowym tego lekarza.

Okręgowa rada lekarska na podstawie opinii komisji może zobowiązać lekarza do odbycia uzupełniającego przeszkolenia.

Z tego tytułu zainteresowany lekarz ma prawo do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy.

W związku z tym na te potrzeby okręgowa rada lekarska może sprawdzić, czy realizuje on właściwie obowiązek doskonalenia zawodowego, gdyż zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia lekarz albo lekarz dentysta przedstawia okręgowej radzie lekarskiej do wglądu dokumenty potwierdzające realizację obowiązku doskonalenia zawodowego za dany okres rozliczeniowy. Na tej podstawie izba może orzec o przygotowaniu zawodowym i dysponowaniu stosownymi kwalifikacjami przez lekarza.

Na formy doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów wskazuje § 1 rozporządzenia.

Można je realizować m.in. przez:

1) udział w kursie medycznym krajowym lub zagranicznym nieobjętym programem odbywanej specjalizacji;

2) udział w kursie medycznym prowadzonym za pośrednictwem środków przekazu telewizyjnego lub sieci internetowej z ograniczonym dostępem:

a) krajowym, który uzyskał akceptację Naczelnej Rady Lekarskiej,

b) zagranicznym, którego organizatorem jest uczelnia medyczna, lekarskie towarzystwo naukowe, międzynarodowa organizacja lekarska lub podmiot, którego działalność w zakresie kształcenia podyplomowego lekarzy lub lekarzy dentystów uzyskała akredytację właściwego organu w państwie, w którym prowadzi działalność;

3) udział w krajowym lub zagranicznym kongresie, zjeździe, krajowej bądź zagranicznej konferencji, a także krajowym i zagranicznym sympozjum naukowym;

4) odbycie praktyki klinicznej w krajowym lub zagranicznym ośrodku specjalistycznym;

5) udział w posiedzeniu oddziału stowarzyszenia działającego jako kolegium specjalistów albo towarzystwo naukowe w danej dziedzinie medycyny, zwane dalej „towarzystwem naukowym”, lub udział w posiedzeniu sekcji albo koła tego stowarzyszenia;

6) udział w szkoleniu wewnętrznym organizowanym przez podmiot leczniczy, w którym lekarz lub lekarz dentysta udziela świadczeń zdrowotnych, lub organizowanym przez grupę lekarzy bądź lekarzy dentystów;

7) wykład, doniesienie w formie ustnej lub plakatowej na kursie medycznym, kongresie, zjeździe, konferencji, sympozjum naukowym krajowym bądź zagranicznym.

Pozostałe formy przewiduje § 1 ust. 8 do 20 rozporządzenia.

Liczby odpowiadające poszczególnym formom doskonalenia zawodowego znajdziesz w załączniku do rozporządzenia pt. „Liczba punktów edukacyjnych odpowiadających poszczególnym formom doskonalenia zawodowego oraz dokumenty potwierdzające odbycie tego szkolenia”.

Zwróć uwagę, że najwyższa liczba punktów edukacyjnych (200 pkt) przysługuje za uzyskanie w zakresie nauk medycznych stopnia naukowego doktora, doktora habilitowanego lub tytułu profesora. Poświadczeniem uzyskania tytułu jest dyplom ukończenia.

Za napisanie i opublikowanie fachowej książki medycznej, rozdziału w książce lub edukacyjnego programu multimedialnego, gdzie poświadczeniem jest notka bibliograficzna w książce, przysługuje 100 pkt. Natomiast w przypadku wznowienia publikacji można doliczyć 50 pkt.

Gdy napiszesz i opublikujesz książkę o charakterze medycznym, rozdział w książce lub edukacyjnym programie multimedialnym, przysługuje ci 50 pkt edukacyjnych, a w przypadku wznowienia – 25 pkt edukacyjnych. Poświadczeniem publikacji lub jej wznowienia jest notka bibliograficzna.

Najniższa liczba punktów edukacyjnych, bo 1 pkt za 1 godz., przysługuje za udział w kursie medycznym krajowym lub zagranicznym nieobjętym programem odbywanej specjalizacji. Poświadczeniem odbycia kursu jest w tym przypadku zaświadczenie lub dyplom, wydane przez organizatora; potwierdzenie przez organizatora w dokumencie ewidencji lub osobne zaświadczenie. W tym przypadku aktywność lekarza zarówno krajowa, jak i zagraniczna jest tak samo punktowana.

Przepisy dotyczące obowiązku doskonalenia zawodowego wprowadzają stan zagrożenia epidemicznego i stan epidemii. W tym czasie uznaje się uzyskanie przez lekarza i lekarza dentystę 100 punktów edukacyjnych. A zatem liczba ta uległa zmniejszeniu o połowę w stosunku do konieczności zdobycia określonej liczby punktów w normalnym okresie.