Jak dobrze przygotować placówkę do modernizacji i zakupu sprzętu oraz rozbudowy?

Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie jest następcą Centralnego Szpitala Kolejowego. Do 31 października 1998 r. był finansowany z budżetu centralnego za pośrednictwem Dyrekcji Kolejowej Służby Zdrowia (dalej: DKSZPKP). Środki na sprzęt i aparaturę medyczną przekazywały placówce Polskie Koleje Państwowe. Ich wysokość znacznie przekraczała finansowanie innych publicznych szpitali nieresortowych.

W drugiej połowie lat 90 nastąpiło zahamowanie rozwoju jednostki i tym samym pracowni diagnostycznych i zabiegowych, a w  1998 r. doszło do radykalnego załamania finansowania i przekształceń właścicielskich.  Od 1 listopada 1998 r. do 29 grudnia 1998 r. placówka została wyodrębniona ze struktur PKP. W tym okresie organem sprawującym nadzór nad ZOZ był Minister Transportu i Gospodarki Morskiej. Finansowanie placówki, w tym modernizacja i zakup sprzętu, zostało praktycznie wstrzymane. 30 grudnia 1998 r. nastąpiło usamodzielnienie prawne szpitala i rejestracja podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym (na podstawie zarządzenia nr 4 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 27 listopada 1998 r. w sprawie utworzenia Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej pod nazwą „Centralny Szpital Kolejowy w Warszawie Międzylesiu -  SPZOZ”). Od 1 stycznia 1999 r. organem założycielskim szpitala stał się Samorząd Województwa Mazowieckiego. 

Przystępując do planu modernizacji aparatury medycznej w 1999 r. w placówce prace rozpoczęto od szczegółowej analizy zasobów. Oznaczało to nie tylko inwentaryzację sprzętu w ZOZ, ale przede wszystkim sprawdzenie jego wieku, stopnia zużycia i kosztu eksploatacji, a przypadku starszej aparatury możliwości naprawy. Dodatkowym problemem był fakt, że część aparatury nie miała żadnych dokumentów technicznych.

W następnej kolejności dokonano analizy personelu zatrudnionego w pracowniach diagnostycznych oraz potencjalnych pracowników placówki, których można dokształcić w zakresie wykonywania badań i zabiegów. Kluczem doboru tych pracowników pod kątem ich przeszkolenia było wykształcenie, specjalizacje, kursy, umiejętności, ale także wiek pracownika i czas konieczny do wykształcenia nowego pokolenia.

Następnym działaniem była analiza kosztów poszczególnych badań. Na każdym stanowisku spisano materiały eksploatacyjne, czas badania oraz pracy poszczególnego personelu.

Wyniki analizy pokazały, że szpital ma za mało łóżek (352) w stosunku do bazy diagnostycznej.

W 1999 r. oprócz pracowni i zakładów diagnostycznych w placówce praktycznie nie istniał oddział intensywnej terapii, a główny blok operacyjny nie był remontowany od lat 70. Dysponował starym i zdekapitalizowanym sprzętem, z wyjątkiem laparoskopu. Te dwie komórki organizacyjne wymagały zakupu wielomilionowego sprzętu medycznego.

Wcześniej, w okresie, gdy szpital należał do PKP, będąc jednostką centralną wśród 22 szpitali PKP w Polsce, miał zupełne inne zadania i finansowanie. W 1999 r. kontrakt na lecznictwo szpitalne z branżową kasą chorych (BKCH), Mazowiecką Regionalną Kasą Chorych (MRKCH) oraz Ministerstwem Zdrowia nie pozwalały na utrzymanie tak bogatej bazy diagnostycznej. Dodatkowe kontrakty na drogie badania diagnostyczne tylko w części pokrywały koszty badań.

W związku z tą sytuacją, najłatwiejsze byłoby dostosowanie bazy diagnostycznej do możliwości płatnika, zwłaszcza, że większość sprzętu i aparatury medycznej była zdekapitalizowana.

Dyrekcja podjęła jednak inną decyzję i zdecydowała się rozbudowywać bazę łóżkową. Wynikała ona ze świadomości, że szpital dysponuje czymś unikatowym w skali kraju - niezwykle doświadczonym i chętnym do nowych wyzwań personelem medycznym. Wzięto też pod uwagę fakt posiadania w niektórych dziedzinach ekspertów w skali województwa i kraju. Obniżenie jakości i poziomu leczenia mogłoby spowodować ich odejście z placówki. Ponadto do dyspozycji były pomieszczenia, zgodnie z wymogami technicznymi i sanitarnymi, wprawdzie niedostosowane do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 21 września 1992 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, ale możliwe do użytkowania do 2012 r.

Finansowanie z kilku źródeł sposobem na kompleksową modernizację

Po dokonaniu analizy, w 2002 r. dyrekcja zaplanowała kompleksową modernizację oddziałów (zakup aparatury medycznej i komputerów), wybudowanie nowego oddziału intensywnej terapii oraz modernizację bloków operacyjnych.  Szacowany koszt zakończenia rozbudowy szpitala oraz modernizacji wyniósł ok. 120 mln  zł. Suma ta wydawała się niewyobrażalna i niemożliwa do zdobycia. W latach 2006-2008 dokonano korekty inwestycji ze względu na przejęcie działalności 2 szpitali warszawskich.

W 2004 r. wybudowano nowy, 8 łóżkowy oddział intensywnej terapii spełniający wymogi 3 stopnia referencyjnego oraz całkowicie wymieniono aparaturę medyczną, dokupiono też nową. Dyrekcja na ten cel pozyskała środki finansowe z funduszy strukturalnych, budżetu samorządu województwa, resortu zdrowia. Placówka miała też środki własne.

Zespół szpitala samodzielnie przygotował dwie aplikacje o środki unijne w wysokości 6 427 966,00 zł: na budowę oddziału intensywnej terapii oraz na zakup aparatu do badań hemodynamicznych. W przypadku tych obu programów ZOZ był zobowiązany do posiadania własnego wkładu w wysokości 30%. Środki na ten cel uzyskano dzięki sprzedaży nieruchomości znajdującej się poza terenem szpitala odzyskanej od PKP w okresie przekształceń.

Analizując potrzebę pracowni hemodynamicznej brano przede wszystkim pod uwagę potencjalny rynek i konkurencję. Korzystny sposób finansowania kardiologii interwencyjnej spowodował, że w Warszawie powstało wiele niepublicznych zakładów konkurujących ze szpitalem w tej dziedzinie.

Dyrekcja po konsultacji z ordynatorami zdecydowała, że aparat będzie służył dwóm oddziałom kardiologii oraz chirurgii naczyniowej, co w sytuacji mniejszego zainteresowania badaniami kardiologicznymi w związku z większą konkurencją w tej dziedzinie, pozwoliłoby prowadzić więcej badań z zakresu chirurgii naczyniowej. I tak się stało. Obecnie na aparacie wykonuje się więcej badań, plastyk oraz stentowania naczyń obwodowych (łącznie z szyją) niż badań kardiologicznych.

Środki z budżetu samorządu województwa stanowiły główne źródło funduszy na modernizację aparatury medycznej. Z tych środków został zakupiony nowoczesny tomograf komputerowy, aparaty usg, aparaty do hemodializ, aparaty do znieczulenia ogólnego i wiele innego drobniejszego sprzętu. Prowadząc rozmowy z organem założycielskim w sprawie przejęcia 2 szpitali dyrekcja argumentowała konieczność przygotowania pomieszczeń pod przejmowaną działalność. Dzięki temu wybudowano i wyposażono oddział chirurgii urazowo-ortopedycznej wraz z blokiem operacyjnym za kwotę ok 12 mln zł oraz przygotowano pomieszczenia wraz z aparaturą medyczną na potrzeby oddziału dermatologii dorosłych i dermatologii dziecięcej. Modernizując bloki operacyjne, ogólny i urologiczny wymieniono znaczną część aparatury medycznej zabiegowej i aparatów do znieczuleń. W bloku operacyjnym ogólnym po konsultacjach zamontowano system laparoskopowy cyfrowej operacyjnej sali. Sala ta służy oddziałom chirurgii ogólnej, ginekologii i laryngologii. Środki finansowe w wysokości 4,8 mln  na modernizację uzyskano również z budżetu samorządu województwa mazowieckiego.

Na oddziale neurologicznym z oddziałem udarowym zmodernizowano sprzęt dzięki środkom pozyskanym z programów Ministerstwa Zdrowia. Ordynatorzy oddziałów prowadzili analizę programów, które finansowało Ministerstwo Zdrowia, przeglądali stronę internetową resortu, kontaktowali się z innymi specjalistami danej specjalności, a także z konsultantami krajowymi. Mając wiedzę dotyczącą potrzeb placówki, gdy pojawiało się ogłoszenie o konkursie, każdorazowo placówka składała wniosek.

W ten sposób wyposażono salę intensywnego nadzoru neurologicznego w sprzęt monitorujący, łóżka elektrycznie sterowane, łóżka do oddziału udarowego, aparat dopplerowski oraz sprzęt rehabilitacyjny na potrzeby pododdziału rehabilitacji neurologicznej. Również dzięki programowi Ministerstwa Zdrowia pozyskano aparat do  echokardiografii na potrzeby oddziału kardiologii.

W przypadku pozyskiwania środków zarówno unijnych jak i z Ministerstwa Zdrowia bardzo ważne jest, żeby mieć aktualne zaświadczenia z urzędu skarbowego, ZUS, zaświadczenie o stanie majątkowym i wszystkie inne, które mogą być wymagane w konkursach. Czasem te dokumenty decydują o możliwości złożenia aplikacji konkursowych w terminie. 

Placówka wykorzystała środki własne na zakup aparatury medycznej tylko w wyjątkowych sytuacjach dla szpitala, tj. wyłącznie w celu zapobieżenia utraty kontraktu na określony zakres lub też w przypadku, gdy należało spełnić wymogi bezpieczeństwa w niektórych pracowniach, a pozyskanie źródeł zewnętrznych w danym momencie było niemożliwe. Jednym z kryteriów takich zakupów był korzystny kontrakt z płatnikiem.  W ten sposób zakupiono gastrofiberoskop,  myjkę automatyczną, mikroskop lustrzany, część sprzętu laparoskopowego i endoskopowego do oddziału urologii.