Dodatkowe badania diagnostyczne w POZ od 1 lipca 2022 r. – komu można zlecić i jak są finansowane

Rozporządzenie ministra zdrowia z 17 czerwca 2022 r. weszło w życie 1 lipca 2022 r. Na jego mocy dodano część IV a do załącznika do rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, czym rozszerzono katalog badań, które mogą być zlecone przez  lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

Od 1 lipca 2022 r. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może zlecić następujące, dodatkowe badania:

1. Badania biochemiczne i immunochemiczne:

1) ferrytyna;

2) witamina B12;

3) kwas foliowy;

4) anty-CCP;

5) CRP – szybki test ilościowy (dzieci do ukończenia 6. roku życia);

6) przeciwciała anty-HCV.

2. Badania kału – antygen H. pylori w kale.

3. Badania mikrobiologiczne – Strep-test.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej w przypadku badań biochemicznych i immunochemicznych w surowicy krwi może zatem oprócz badania m.in. sodu, potasu, żelaza, kreatyny, amylazy zlecić również badanie ferratyny, witaminy B12, czy kwasu foliowego pozwalającego określić przyczynę niedokrwistości.

Od 1 lipca 2022 r. lekarz POZ może również zlecić wykonanie anty–CCP. Jest to badanie wykorzystywane w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

Nowym badaniem dostępnym w POZ jest również CRP – szybki test w przychodni ilościowy dla dzieci do ukończenia 6 roku życia. Do tej pory lekarz POZ mógł tylko zlecić CRP w laboratorium. Lekarz POZ może zlecić także wykonanie przeciwciała anty-HCV – przeciwciała przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C.

W POZ można zlecić oprócz badań ogólnych, pasożytów i krwi utajonej również badanie antygenu Helicobakter Pylori w kale.  Obecność H. pylori może być przyczyną rozwoju choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka. Wykrywana jest w 90 proc. w przypadku wrzodów żołądka i w około 100% w  przypadku wrzodu dwunastnicy.

Do badań mikrobiologicznych od 1 lipca 2022 r. dodano Strep-test – wymaz z gardła pozwalający określić przyczynę objawów chorobowych górnych dróg oddechowych.

Nowe badania diagnostyczne nie są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze stawki kapitacyjnej, którą lekarze podstawowej opieki zdrowotnej otrzymują za każdego pacjenta, lecz z osobnego, tzw. małego budżetu powierzonego.

W zarządzeniu nr 79/2022/DSOZ prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, wskazano m.in. ile NFZ zapłaci za poszczególne badania. Stawki wynoszą od 12 do 61 zł. Najdrożej NFZ wycenił oznaczenie  antygenu H. pylori w kale (test laboratoryjny). Najtaniej wyceniono wykonanie strep-testu na wykrycie antygenu paciorkowca.

W sumie na realizację rozszerzonego pakietu badań NFZ  planuje wydać do końca 2022 roku 95.143.578 zł.

NFZ wycenił nowe świadczenia następująco:

• ferrytyna (teraz w koszyku POZ było badanie poziomu żelaza, które jak przyznawali lekarze, jest mniej miarodajne) – 20 zł;  
• witamina B12 – 21 zł;
• kwas foliowy – 16 zł;
• anty–CCP – 57 zł;
• CRP – szybki test ilościowy (populacja do ukończenia 6 r.ż.) – 14 zł;
• przeciwciała anty-HCV – 22 zł;
• Antygen H. pylori w kale – test kasetkowy – 23 zł;
• Antygen H. pylori w kale – test laboratoryjny – 61 zł;
• Strep-test – 12 zł.

Rozszerzenie badań diagnostycznych w POZ od 1 stycznia 2022 r.  stanowi pierwszy etap wprowadzenia opieki koordynowanej, która ma na celu poprawę i usprawnienie organizacji pracy w POZ, pozyskanie nowych pacjentów oraz lepsze przygotowanie placówki do procesu akredytacji.

Prawdopodobnie jesienią pakiet badań będzie ponownie rozszerzony o badania z zakresu kardiologii i endokrynologii. Planowane jest zlecanie przez lekarza POZ echa serca, EKG wysiłkowego, oznaczanie albuminurii w moczu, jak również przeciwciał przeciwtarczycowych i biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. 

Od 1 lipca 2022 r. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może kierować swoich pacjentów na nowe badania diagnostyczne. Lekarz POZ może również kierować pacjentów do lekarzy specjalistów lub do szpitala. Lekarz podejmuje decyzję na podstawie indywidualnych wskazań medycznych.

Jeśli w wyniku udzielonej porady lekarskiej zachodzi konieczność wykonania badań laboratoryjnych, lekarz wskazuje pacjentowi laboratorium, w którym wykonane zostaną badania diagnostyczne i mikrobiologiczne.

Istnieje również możliwość pobrania materiału do badań laboratoryjnych w domu pacjenta, jeśli istnieją co do tego wskazania medyczne.  Zlecenie na pobranie materiału wystawia lekarz POZ. Wszystkie badania wykonywane są na zlecenie lekarza w laboratorium lub pracowni, z którymi na wykonywanie badań POZ ma podpisaną umowę.

Nie zawsze jednak pacjent otrzyma od swojego lekarza POZ skierowanie na nowe badania. Dlaczego? Wynika to z ograniczeń wprowadzonych w zarządzeniu nr 79/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna.

Zgodnie z zarządzeniem prezesa NFZ,  w okresie pierwszego budżetu powierzonego, który przypadka na okres rozliczeniowy od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. na 10 tys. populacji objętej opieką przypada tylko 30 badań ferretyny i 20 wit. B12. Inne nowe badania mają też ograniczenia. Nowe badania nie są wykonywane  zatem na żądanie pacjenta, lecz na polecenie lekarza. 

Może się zatem zdarzyć tak, że lekarz POZ odmówi pacjentowi wypisania skierowania. W takim przypadku lekarz POZ jest zobowiązany do odnotowania tego faktu w dokumentacji medycznej. W przypadku odmowy wypisania skierowania przez lekarza POZ, pacjent może żądać,  żeby lekarz zasięgnął opinii innego lekarza, zgłosić wniosek do kierownika poradni o sprawdzenie, czy odmowa wystawienia skierowania była prawidłowa. Ponadto, pacjent  może zmienić lekarza POZ (bezpłatnie dwa razy w roku kalendarzowym).

Zarządzenie nr 79/2022/DSOZ prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 29 czerwca 2022 r. wprowadza także zmiany dotyczące realizacji zadań związanych z wykonaniem programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia.

Zarządzenie ustala sposób finansowania i rozliczania świadczeń wynikających z wprowadzenia budżetu powierzonego, wskazuje zarówno kryteria brane pod uwagę przy ustalaniu jego wysokości, jak i wprowadza nowy kwartalny i roczny dodatek motywacyjny dla świadczeniodawców związany z poziomem wykonania świadczenia w ramach  profilaktyki chorób układu krążenia (zwany dalej: ChUK).

Do obliczenia wysokości kwartalnego dodatku motywacyjnego po zakończeniu:

• I kwartału, przyjmuje się stosunek liczby osób, którym wykonano świadczenie ChUK według stanu na ostatni dzień pierwszego kwartału, do liczby osób kwalifikujących się do świadczeń ChUK będących na listach świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy według stanu na pierwszy dzień pierwszego kwartału;
• II kwartału, przyjmuje się stosunek liczby osób, którym wykonano świadczenie ChUK według stanu na ostatni dzień drugiego kwartału, do liczby osób kwalifikujących się do świadczeń ChUK będących na listach świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy według stanu na pierwszy dzień pierwszego kwartału;
• III kwartału, przyjmuje się wartość stosunek liczby osób, którym wykonano świadczenie ChUK według stanu na ostatni dzień trzeciego kwartału, do liczby osób kwalifikujących się do świadczeń ChUK będących na listach świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy według stanu na pierwszy dzień pierwszego kwartału;
• IV kwartału, przyjmuje się stosunek liczby osób, którym wykonano świadczenie ChUK według stanu na ostatni dzień czwartego kwartału, do liczby osób kwalifikujących się do świadczeń ChUK będących na listach świadczeniobiorców danego świadczeniodawcy według stanu na pierwszy dzień pierwszego kwartału.

Do obliczenia wysokości rocznego dodatku motywacyjnego przyjęty będzie  stosunek liczby osób, którym wykonano świadczenie ChUK według stanu na ostatni dzień danego roku, do populacji osób kwalifikujących się do tych świadczeń będących na listach świadczeniobiorców danej placówki według stanu na pierwszy dzień danego roku. Roczny dodatek motywacyjny wypłacany będzie jednorazowo do 20 lutego następnego roku

Od 1 lipca 2022 r. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może kierować swoich pacjentów na 9 nowych badań diagnostycznych, które do tej pory były zarezerwowane dla lekarzy specjalistów. Może się jednak okazać, że nie każdy pacjent otrzyma od swojego lekarza POZ skierowanie na nowe badania.

Zarządzenie prezesa NFZ z 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna wprowadza bowiem ograniczenia w zakresie liczby nowych badań  na 10 tys. populacji objętej opieką na miesiąc.

Nowe badania diagnostyczne finansowane są z osobnego, tzw. małego budżetu powierzonego. Przewiduje się, że  na jesieni liczba badań w POZ zostanie rozszerzona o badania z zakresu kardiologii i endokrynologii.