Czy prawo do nagrody jubileuszowej dla kierownika SPZOZ może być określone w regulaminie wynagradzania?

Jako kierownik Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, dyrektor Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie w 2005 r. poinformowałem organ założycielski (samorząd województwa mazowieckiego) o przysługującej mi nagrodzie jubileuszowej. Uzyskałem informację, że taka nagroda mi się nie należy. Możliwa jest jedynie wypłata wynagrodzenia zasadniczego, wynagrodzenia za wysługę lat oraz nagrody rocznej.

W związku z tym przeanalizowałem postępowanie innych organów założycielskich oraz uzyskałem opinie z Ministerstwa Zdrowia oraz z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Resort zdrowia w piśmie z 1 kwietnia 2008 r. powołał się na art. 62a ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (dalej: ustawa o ZOZ), zgodnie z którym nagroda jubileuszowa przysługuje kierownikowi SPZOZ, a zasady jej obliczania określają przepisy wewnętrzne zakładu. W kolejnym piśmie z 1 kwietnia 2009 r. Ministerstwo Zdrowia wyjaśniło, iż ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (dalej: ustawa kominowa) nie ogranicza uprawnień kierownika SPZOZ, z którym nawiązano stosunek pracy na podstawie powołania lub umowy o pracę, do nagrody jubileuszowej wypłacanej w wysokości i na warunkach określonych przepisami art. 62a i 62c ustawy o ZOZ.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 7 maja 2008 r. stwierdziło, że świadczenia dodatkowe wynikające z ustawy kominowej to świadczenia z tytułu zatrudnienia, bytowe, socjalne, ubezpieczeniowe i inne osobowe niż ustalone w regulaminach wynagradzania zakładowych i ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach.

W piśmie  z 27 kwietnia 2009 r. Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej skierowanym do Ministerstwa Zdrowia wyjaśniono, iż zachowuje aktualność dotychczasowe stanowisko, zgodnie z którym ustawa kominowa nie wyłącza prawa kierownika SPZOZ do nagrody jubileuszowej wypłacanej w wysokości określonej przepisami szczególnymi mającymi zastosowanie do pracowników SPZOZ.

Ponieważ 1 października 2008 r. mogło dojść do przedawnienia roszczeń, 20 sierpnia 2008 r. do sądu rejonowego w Warszawie złożyłem pozew przeciwko SPZOZ o zapłatę 75% miesięcznego wynagrodzenia za 20 lat pracy. Podniosłem, że nagroda jubileuszowa przysługująca pracownikom SPZOZ na podstawie przepisów ustawy o ZOZ jest świadczeniem uzależnionym od spełnienia kryteriów obiektywnych, a zatem ma cechy premii i jest częścią wynagrodzenia za pracę (art. 78 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy). Ponadto prawo do nagrody jubileuszowej zostało określone w zakładowym regulaminie wynagradzania.

Szpital w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zawiadomienie marszałka województwa o toczącym się sporze. Oddalenie uzasadnił uchwałą nr 2479/240/05 z 2005 r. Zarządu Województwa Mazowieckiego, która wyłączyła kierowników SPZOZ z prawa do nagrody jubileuszowej. Uchwałę podjęto w związku z koniecznością dostosowania przepisów do ustawy kominowej.

Sąd pierwszej instancji oddalił moje powództwo w całości (wyrok z 17 listopada 2009 r. - sygn. VI P 924/08). W uzasadnieniu, ustalił co składa się na wynagrodzenie za pracę.  Powołał się na orzeczenie Sądu Najwyższego z 11 lutego 2005 r. - sygn. I PKN 159/99. Wskazał, iż przepisy prawa pracy nie zawierają legalnej definicji wynagrodzenia za pracę. Termin ten jest nazwą zbiorczą na określenie świadczeń i należności ze stosunku pracy. Powszechnym i jedynym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze. Inne należności ze stosunku pracy są fakultatywne. Natomiast układy zbiorowe pracy lub regulaminy wynagradzania mogą normować - oprócz wynagrodzenia za pracę - inne świadczenia związane z pracą, np. nagrodę jubileuszową.

Moje roszczenia o nagrodę wyprowadzone z postanowień regulaminu wynagradzania sąd ocenił w świetle art. 241²⁶ §2 kodeksu pracy. Zgodnie z nim układ zbiorowy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy. W związku z tym piastując stanowisko kierownika SPZOZ należałem do kategorii osób, w odniesieniu do których regulamin wynagradzania nie może skutecznie regulować warunków wynagradzania.

Sąd zauważył, że nie sposób rozpatrywać art. 62a ustawy o ZOZ w oderwaniu od ustawy kominowej. Zgodnie z nią, kierownikowi SPZOZ przysługuje wyłącznie wynagrodzenie miesięczne oraz może być przyznana nagroda roczna (art. 5 ustawy kominowej).

Szczegółowy wykaz osób, którym przysługują świadczenia dodatkowe nie objął kierowników SPZOZ (rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz trybu ich przyznawania - dalej: rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r.).

Taki wyrok sądu rejonowego w Warszawie oznaczałby możliwość podważenia przez organy kontrolujące SPZOZ zasadności otrzymanych nagród jubileuszowych. W związku z tym po otrzymaniu uzasadnienia wyroku wniosłem apelację.

W odpowiedzi na nią sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od placówki pełną kwotę nagrody jubileuszowej wraz z odsetkami od 1 października 2005 r. (wyrok jest prawomocny).

Podstawowe znaczenie w mojej sprawie miała wykładnia art. 5 i art. 11 ustawy kominowej w związku z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r. oraz ustalenie zakresu pojęciowego terminu prawnego świadczenie dodatkowe.

Z artykułu 77² ust.5 kodeksu pracy wynika, że regulamin wynagradzania nie może określać warunków wynagradzania kierowników SPZOZ. Jednak ze względu na brzmienie art. 5 kodeksu pracy, art. 62a pkt 1 ustawy o ZOZ nie koliduje z treścią przywołanych przepisów kodeksu pracy. Dlatego zasady wypłaty nagrody jubileuszowej mogą być określane regulaminem wynagradzania.