Lekarski obowiązek informacyjny a roszczenie o zadośćuczynienie za krzywdę

Jednym z podstawowych praw pacjenta, wyrażonych w art. 9 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta jest prawo do informacji o swoim stanie zdrowia, powiązane z prawem do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub jej odmowy, zgodnie z art. 16 wskazanej ustawy.

Tak określone prawa pacjenta korespondują w sposób bezpośredni z wynikającymi z art. 31 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty obowiązkami lekarza do udzielenia pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Takowa informacja winna poprzedzić uzyskanie od pacjenta zgody na wykonanie badania, czy zabiegu, przy czym należy pamiętać, iż w przypadku, jeśli lekarz będzie wykonywał zabieg operacyjny lub ma zamiar zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta, pacjent musi wyrazić zgodę w formie pisemnej. Na tle powyższych przepisów powstaje istotne pytanie, czy naruszenie przez lekarza obowiązku informacyjnego może stanowić samodzielną podstawę do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie za krzywdę? Ostatnio, zagadnienie to było, między innymi, przedmiotem badania łódzkich sądów.\

Zyskaj darmowy dostęp do portalu serwiszoz.pl. Gwarantujemy, że znajdziesz na nim odpowiedzi na nurtujące Cię pytania! Nic za to nie zapłacisz. Zarejestruj się. To zajmie tylko 15 sekund!>>

W stanie faktycznym będącym przedmiotem sprawy, pacjentka pozwała szpital w związku z wystąpienie powikłań po przeprowadzonym zabiegu z wykorzystaniem techniki laparoskopowej. Powódka domagała się zapłaty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę będącą następstwem nieprawidłowo przeprowadzonego zabiegu medycznego. Rozpatrujący sprawę Sąd Okręgowy, będący sądem I instancji, zwrócił uwagę, iż kwestię odpowiedzialność pozwanego szpitala należy badać, po pierwsze, pod kątem odpowiedzi na pytanie czy w trakcie wykonywania zabiegu medycznego doszło do zawinionego zaniedbania bądź popełnienia błędu przez personel medyczny placówki, po drugie zaś, w aspekcie wykonania przez lekarzy ciążących na nich obowiązków informacyjnych względem pacjentki, albowiem pacjentka zarzucała szpitalowi brak informacji dotyczącej możliwości wystąpienia takich powikłań, do których akurat u niej doszło po przedmiotowym zabiegu. Jak wskazał Sąd Okręgowy, błędy diagnostyki i terapii, opieszałość w podejmowaniu czynności, zaniechania wykonania badań, przeoczenia nieprawidłowości przy dokonywanych zabiegach i niedostateczne pouczenie pacjenta o ryzyku związanym ze stanem jego zdrowia, stanowić mogą podstawę odpowiedzialności osób wykonujących zawód medyczny z tytułu czynu niedozwolonego, pod warunkiem, że są przez nich zawinione. W sposób wyraźny, zatem, Sąd Okręgowy wyodrębnił zagadnienie informowania pacjentów jako podstawę odpowiedzialności, pod warunkiem ustalenia winy oraz, co oczywiste, zgodnie z ogólnymi zasadami odpowiedzialności cywilnej, związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem, a skutkiem w postaci szkody/krzywdy.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, Sąd Okręgowy, stwierdził, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, iż w trakcie leczenia powódki w pozwanej placówce doszło do błędu medycznego, czy też niezachowania należytej staranności bądź ostrożności przez personel medyczny, które skutkowały powstaniem szkody w postaci uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia. Zabieg wykonany został w sposób staranny i prawidłowy z zachowaniem reguł sztuki i aktualnej wiedzy medycznej, a personel medyczny w sposób prawidłowy zareagował na ujawnione nieprawidłowości i zastosował adekwatne metody leczenia. Odnosząc się, z kolei, do lekarskiego obowiązku informacyjnego sąd I instancji podkreślił wymóg uzyskania pisemnej zgody przez lekarza na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego, poprzedzonego koniecznością poinformowania pacjenta, między innymi, o dających się przewidzieć następstwach zastosowania określonych metod diagnostycznych i leczniczych. Ustawodawca, jednak, nie definiuje powyższego pojęcia, stąd też, Sąd Okręgowy, odwołując się do poglądów wyrażonych w doktrynie i orzecznictwie stwierdził, że lekarz powinien poinformować pacjenta o bezpośrednich i zwykłych skutkach, nie jest wymagane pouczenie o wszelkich w ogóle możliwych skutkach, dla danego jednak wypadku normalnie niemożliwych do przewidzenia, nietypowych i mało prawdopodobnych oraz, że nie ma konieczności powiadamiania pacjenta o wszelkich możliwych komplikacjach, zwłaszcza takich, które zdarzają się niezmiernie rzadko, a za takie uznane zostały przez biegłych powikłania, które wystąpiły u pacjentki – powódki. Tym samym, sąd uznał, że obowiązek informacyjny został, również, spełniony prawidłowo i w efekcie oddalił powództwo w całości. Pacjentka, korzystając z przysługujących jej praw, wniosła apelację.

Wyrokiem z 12 czerwca 2015 roku, sygn. akt I ACa 1838/14, łódzki Sąd Apelacyjny oddalił apelację w całości, tym samym całkowicie przyznając rację argumentacji wskazanej w uzasadnieniu Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny zauważył, że art. 31 ust. 1 ustawy z 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty nakłada na lekarza obowiązek udzielania pacjentowi przystępnej informacji o wymienionych tam okoliczności, nie tylko na etapie wyrażania zgody na zabieg. Nie przewiduje on wprawdzie autonomicznego roszczenia o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, tak jak ma to miejsce w art. 4 ust. 1 w zw. z art. 9 ustawy z 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, jednakże nie oznacza to by nie można było, na jego podstawie, formułować roszczenia o zadośćuczynienie, pod warunkiem jego powiązania z art. 448 kodeksu cywilnego (tak też: Sąd Najwyższy w wyroku z 18 stycznia 2013 r., IV CSK 431/12).

Autor: Maciej Łokaj
Słowa kluczowe:
lekarzroszczenie

Uzyskaj nieograniczony
dostęp do SerwisZOZ.pl

  • Aktualne informacje o zmianach prawnych
  • Indywidualne konsultacje e-mail z ekspertem (odpowiedź w 48 h)
  • Bazę 3500 porad ekspertów, gotowych wzory dokumentów i procedur
UZYSKAJ NIEOGRANICZONY DOSTĘP

Uzyskaj bezpłatny 24-godzinny dostęp do SerwisZOZ.pl

aktywuj dostęp testowy