Podsumowanie 2022 roku w ochronie zdrowia  

Do najważniejszych zmian w 2022 roku należy reforma podstawowej opieki zdrowotnej. Od lipca 2022 roku obowiązuje szerszy zakres badań diagnostycznych zlecanych przez lekarzy rodzinnych, a od października – opieka koordynowana. Opieka koordynowana to koncepcja świadczeń zdrowotnych związanych przede wszystkim z diagnozowaniem, leczeniem, opieką, rehabilitacją i promocją zdrowia w wymiarze nakładów, realizacji i organizacji świadczeń oraz zarządzania.

Koordynowana opieka zdrowotna prowadzi do poprawy dostępności, jakości oraz efektywności opieki, a także poziomu satysfakcji pacjenta. Poszerzenie katalogu badań w jej ramach pozwala na szybsze postawienie diagnozy i wprowadzenie właściwego leczenia.

Lekarz rodzinny może zlecić pacjentom badania, które do tej pory były zarezerwowane dla lekarza specjalisty. Natomiast dzięki opiece koordynowanej w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej koordynowany jest cały proces leczenia pacjenta – badań i konsultacji ze specjalistami.

Czytaj też: Reforma POZ: lekarz rodzinny zajmie się opieką koordynowaną»

Ze względu na wzrastającą świadomość społeczną oraz występowanie chorób cywilizacyjnych obejmujących zaburzenia psychiczne, zapotrzebowanie na świadczenia opieki psychiatrycznej się zwiększa. Dlatego w 2022 roku priorytetem była też kontynuacja reformy opieki psychiatrycznej zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Nowy model opieki bazuje na opiece środowiskowej, czyli udzielaniu świadczeń zdrowotnych blisko miejsca zamieszkania.

Podstawowym założeniem reformy opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, podobnie jak u osób dorosłych, był lepszy dostęp do pomocy poza szpitalem. W 2022 roku pojawiło się wiele propozycji korekty dotychczasowych działań i nowych rozwiązań. Pilotaż centrów zdrowia psychicznego, a więc przekształcenie modelu opieki z azylowego na środowiskowy, jest na bieżąco ewaluowany i poddawany ciągłej debacie w gronie ekspertów.

Dyskusja ogniskowała się wokół konieczności poszerzania sieci centrów zdrowia psychicznego oraz budowy II i III poziomu referencyjnego. Na razie nadal znajdujemy się na początku prac, szczególnie jeśli chodzi o stworzenie modelu lecznictwa specjalistycznego. Trwa więc stała dyskusja między środowiskiem psychiatrów, Ministerstwem Zdrowia, Biurem do spraw Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego i Narodowym Funduszem Zdrowia.

2022 rok był czasem, w którym w wyjątkowy sposób doceniono pracę i zaangażowanie kadr medycznych, jednocześnie inwestując w ich rozwój. Przede wszystkim znacząco poszerzyła się liczba ośrodków kształcących przyszłych medyków. Ponadto polski system ochrony zdrowia szerzej otworzył się także na profesjonalistów medycznych spoza Polski, głównie z Ukrainy.

Ministerstwo Zdrowia znacznie też zwiększyło limity przyjęć na kierunek lekarski. Pierwsze roczniki ze zwiększonych naborów kończą studia w 2022 roku, a w 2023 roku staż podyplomowy. Wtedy właśnie więcej lekarzy rozpocznie specjalizację.

Obowiązująca od 2017 roku ustawa o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych – w swoim pierwotnym brzmieniu – zakładała, że od 1 stycznia 2022 r. żaden pracownik medyczny nie będzie mógł mieć ustalonego wynagrodzenia zasadniczego na poziomie niższym niż wynikający z ustawy.

Wspomniana ustawa reguluje minimalne pensje osób zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Ustawa nie znajduje zatem zastosowania do wynagrodzeń z tytułu zawartych umów cywilnoprawnych.

Ustawa nakłada na pracodawcę obowiązek określenia sposobu podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego. W pierwszej kolejności pracodawca powinien ustalić go w drodze porozumienia zawartego ze stroną uprawnioną w danym podmiocie leczniczym do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy. Podmiot, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, zawiera porozumienie z pracownikiem wybranym przez pracowników podmiotu leczniczego do reprezentowania ich interesów. Jeżeli porozumienie nie zostanie zawarte, kierownik podmiotu leczniczego albo – w określonych sytuacjach – podmiot tworzący wydaje zarządzenie, w którym ustala sposób podwyższenia wynagrodzenia.

Ponadto, w celu wdrożenia w życie znowelizowanych przepisów, pracodawca powinien zawrzeć z pracownikami aneksy do umów o pracę, w których zostanie uwzględniona zmiana wynagrodzenia.

Zgodnie z ustawą najniższe wynagrodzenie zasadnicze ustala się jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa GUS.

Czytaj też: Od 1 lipca 2022 r. podwyżki w ochronie zdrowia. Sprawdź, ile wyniosą»

Był to rok przełomowy, jeśli chodzi o poszerzenie dostępu pacjentów do nowoczesnych terapii objętych refundacją. Od początku istnienia ustawy refundacyjnej to właśnie w tym roku polscy pacjenci zyskali dostęp aż do 115 innowacyjnych terapii, a w nich 37 w chorobach rzadkich.

Polska jest obecnie wśród 4 państw świata, które wprowadziły pełną opiekę i terapię dla wszystkich pacjentów z SMA. Od września 2022 roku pacjenci mają dostęp do trzech leków refundowanych Spinraza, Zolgensma i Evrysdi.

Mijający rok jest też rekordowy pod względem liczby zrefundowanych innowacyjnych terapii w onkologii, dzięki czemu nastąpił skok jakościowy w leczeniu chorych na nowotwory. Zyskali oni dostęp do łącznie ok. 40 nowoczesnych cząsteczek. W poprzednich latach liczba ta wynosiła ok. 20 rocznie.

Największe zmiany dotyczą pacjentów z nowotworami urologicznymi. W 2022 r. na liście refundacyjnej znalazł się nowy program lekowy przeznaczony dla chorych na zaawansowanego raka pęcherza moczowego. Wprowadzono także modyfikacje w programie lekowym dla chorych na raka nerkowokomórkowego.

Na zmianach w refundacji zyskali również pacjenci z rakiem płuca, rakiem piersi czy rakiem jelita grubego.

Z kolei pacjenci hematoonkologiczni uzyskali dostęp do terapii CAR-T.

Poza tym powstało konsorcjum naukowo-badawcze, którego zadaniem jest opracowanie polskiej terapii CAR-T.

W 2022 roku utrzymał się także trend rozwoju e-usług w ochronie zdrowia. Teleporady, e-recepty czy e-skierowania stały się już nieodzownym elementem procesu udzielania świadczeń. Przełom dotyczy jednak nie tylko kontaktu z pacjentem, ale również obsługi EDM czy raportowania zdarzeń medycznych przez świadczeniodawców.

Czytaj też: Jak w praktyce wygląda wdrożenie wymiany EDM i raportowania zdarzeń medycznych»

W 2022 roku w dalszym ciągu była realizowana kampania „Planuję długie życie”, które celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat nowotworów. Obecnie są przygotowywane zmiany w Kodeksie pracy, które umożliwią lekarzom medycyny pracy kierowanie pacjentów na onkologiczne programy badań przesiewowych.

Przez cały 2022 rok kontynuowano także program Profilaktyka 40 PLUS. Profilaktyka 40 PLUS to program opracowany po to, by zachęcić Polaków do badań profilaktycznych po 40. roku życia. W ramach programu osoby zainteresowane mogą skorzystać z nich bezpłatnie. Dzięki oferowanym badaniom można w porę wykryć objawy różnych schorzeń, aby szybko rozpocząć ich leczenie. Dotyczy to między innymi schorzeń układu krążeniowego – serca i naczyń krwionośnych, chorób wątroby, cukrzycy, nowotworów. Do dyspozycji są pakiety obejmujące od 6 do 12 badań dopasowanych do potrzeb kobiet i mężczyzn. Ich zakres jest szeroki, dzięki czemu umożliwiają one wczesną diagnostykę wielu schorzeń.

Czytaj też: „Profilaktyka 40 PLUS” – wydłużenie programu pilotażowego o rok»

Dzięki tej instytucji Polska znalazła się wśród jeszcze niewielu państw, które pozwalają dochodzić pacjentom rekompensat pieniężnych za doznanie ciężkiego odczynu poszczepiennego. Na podobne rozwiązanie zdecydowało się, poza Polską, zaledwie ok. 20 państw. Rozwiązanie to z pewnością poprawiło zaufanie do idei szczepień ochronnych.

W 2022 roku zainteresowanie uzyskaniem świadczenia z funduszu kompensacyjnego było bardzo duże: wpłynęło ponad 1300 wniosków, wydaliśmy ponad 700 decyzji, w tym 180 pozytywnych. W ich wyniku przyznano świadczenia na kwotę ponad 3,5 mln złotych.