Czy zawsze musisz wydać pacjentowi wyniki badań

W odniesieniu do problemu wydania wyników badań należy odróżnić dwie sytuacje – badanie, które odbyło się ze skierowaniem i bez skierowania. W przypadku tzw. badań prywatnych nie ma wątpliwości, że pacjent może odebrać swoje wyniki osobiście, bez konieczności umówienia się na wizytę specjalistyczną.

Problemy mogą pojawić się w momencie, gdy dany podmiot leczniczy ma kontrakt z NFZ i odebranie wyników podczas wizyty u lekarza decyduje o zwrocie kosztów badania dla danego podmiotu. Jednak już sam Rzecznik Praw Pacjenta wskazuje, że pacjent ma prawo do zapoznania się z wynikami badań nie tylko podczas wyznaczonej wizyty u lekarza, który wystawił skierowanie.

Pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych (art. 23 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta). Ta regulacja jednoznacznie potwierdza, że pacjent może żądać wydania mu wyników laboratoryjnych osobiście w jednostce, która udzieliła mu takiego świadczenia, a podmiot leczniczy nie powinien się temu sprzeciwić.

Oczywiście można zasugerować pacjentowi, że bezpieczniejsze będzie uzyskanie wyników podczas wizyty specjalistycznej, ale nie można uniemożliwić pacjentowi dostępu do dokumentacji medycznej.

Oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby trzeciej do odbioru wyników badań jest wiążące, jeśli spełnia określone warunki.

Podstawowym warunkiem jest to, aby oświadczenie to pochodziło od pacjenta. W obawie przed sfałszowanymi oświadczeniami, które w rezultacie mogą doprowadzić do złamania prawa pacjenta, jakim jest tajemnica informacji o jego stanie zdrowia, pracownicy podmiotu leczniczego powinni z pewną dozą ostrożności podchodzić do wydawania wyników badań osobie upoważnionej przez pacjenta.

Uważam jednak, że można wydać taki wynik. Idealną sytuację mamy wówczas, gdy w momencie wykonywania danego świadczenia (np. przy okazji pobierania próbek do badań laboratoryjnych), pacjent w obecności pracownika podmiotu wykonującego usługę sporządzi takie oświadczenie - czyli wskaże konkretną osobę, która ten wynik odbierze. Wtedy to oświadczenie ma moc wiążącą i stanowi podstawę do wydania wyników badań laboratoryjnych.

Przepisy nie przewidują sytuacji, w której wydanie wyników osobie, która legitymuje się upoważnieniem pacjenta, będzie niemożliwe. Pracownik podmiotu medycznego nie będzie najczęściej miał możliwości zweryfikowania upoważnienia wystawionego przez pacjenta. Trzeba wtedy działać w zaufaniu do dokumentu. Najlepiej dołączyć to upoważnienie do rejestru wydawanej dokumentacji.

Można oczywiście odmówić wydania wyników badań. Wtedy jednak należy to uczynić na piśmie, wskazując powód dla którego wyników nie wydano.