Michał Chrobot: Koder pomoże w realizacji umowy z NFZ

Od 2011 roku PTKM inicjuje działania mające na celu utworzenie w Polsce zawodu: koder medyczny. Prowadzimy w tej sprawie korespondencję z Ministerstwem Zdrowia i Ministerstwem Pracy (obecnie Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej). Zależy nam na przeniesieniu dobrych praktyk z innych systemów ochrony zdrowia.

Nie bez znaczenia jest tu także obecna sytuacja kadrowa personelu medycznego, czyli niewystarczająca liczba lekarzy i pielęgniarek w Polsce, ale także większa liczba udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Bierzemy pod uwagę również konieczność właściwego nadzoru nad wydatkami publicznymi ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia.

W pierwszym półroczu 2018 roku odbyło się spotkanie z przedstawicielami Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego MZ. Po jego zakończeniu PTKM przekazało do resortu pełną informację na temat sylwetki i kompetencji kodera medycznego w polskim systemie ochrony zdrowia. Konsultowało również projekt rozporządzenia MZ w tym zakresie.

Projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami opublikowano 20 lipca 2020 r. PTKM wniosło do niego uwagi. Mimo to do dziś zawodu czy stanowiska „kodera medycznego” nie wdrożono do polskiego porządku prawnego.

Brak wyodrębnionego zawodu powoduje, że w wielu placówkach medycznych osoby wykonujące obowiązki kodera są pomijane przez pracodawców przy przyznawaniu podwyżek wynagrodzenia – w myśl ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

Uznano bowiem, według stanowiska PTKM błędnie, że personel ten nie współuczestniczy w realizacji świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów.

Wykształcony koder stanowi wsparcie i odciążenie pracy personelu medycznego od kodowania rozpoznań stawianych pacjentom i wykonanych na ich rzecz procedur medycznych, według klasyfikacji międzynarodowych wg ICD-10 oraz ICD9 CM. Stosuje się też inne klasyfikacje medyczne (ICF, ORPHAN czy TNM), które – razem – muszą być zapisane w dokumentacji medycznej.

Kolejnym etapem jest przekazanie ich do płatnika publicznego razem z informacją statystyczno-medyczną o wykonanych świadczeniach.

Potrzeba zmian w tym zakresie była jednym z przedmiotów prac Zespołu ds. systemowych rozwiązań finansowych w ochronie zdrowia, przyszłości kadr medycznych i sposobu ich wynagradzania, kierowanego przez minister Józefę Szczurek-Żelazko.

Tę tezę podnosi także Najwyższa Izba Kontroli w tegorocznym raporcie „Organizacja pracy i zakres obowiązków administracyjnych personelu medycznego w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej” (KZD.430.001.2021, nr ewid. 26/2021/P/20/054/KZD). Wskazuje on na niepełne wykorzystanie personelu pomocniczego w systemie ochrony zdrowia.

Praca kodera jest także gwarancją właściwej realizacji umowy z NFZ. W przypadku błędnego rozliczenia przez placówkę medyczną danego świadczenia (niezgodnie z zapisami dokumentacji medycznej czy regułami stosowania klasyfikacji medycznych) istnieje konieczność udzielenia kary umownej w wysokości do 2% rocznej wartości umowy z NFZ.

Dodatkowym problemem jest konieczność przekwalifikowania świadczenia na inne z niższym przychodem. W najtrudniejszych przypadkach możliwe jest także całkowite cofnięcie refundacji przez płatnika.

W ocenie PTKM, bazując na doświadczeniach innych krajów, warto byłoby wprowadzić dwa poziomy wiedzy i kompetencji kodera.

Przede wszystkim niezbędna jest znajomość klasyfikacji medycznych występujących na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem tych stosowanych w Polsce oraz zasad ewidencji i kodowania czynności medycznych.

Konieczne są również umiejętności przyporządkowania właściwej procedury klasyfikacyjnej do wykonanej czynności, zakresu tworzenia dokumentacji medycznej i jej wykorzystanie w praktyce.

Nie bez znaczenia jest również wiedza na temat podstaw prawnych rozliczania świadczeń zdrowotnych, praw pacjenta czy funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej.

Koder musi znać narzędzia informatyczne, niezbędne w codziennej pracy i zakres danych niezbędnych do przekazywania informacji o świadczeniach finansowania ze środków publicznych.

Oczywiście nie sposób pominąć znajomości zasad komunikacji w relacjach zawodowych i postaw sprzyjających budowaniu współpracy.

Oprócz wspomnianych już podstaw warto poszerzać wiedzę kodera w kierunku zgodnym z charakterem jego pracy zawodowej.

Dlatego istotna jest również znajomość metod rozliczania świadczeń zdrowotnych wykonywanych w szpitalach, poradniach, związanych z użyciem leków, kontraktowania świadczeń przez NFZ oraz zasad tworzenia wyceny świadczeń medycznych w Polsce i na świecie.

Zawód ten od wielu lat, z powodzeniem, występuje w systemach ochrony zdrowia krajów, w których statystyka medyczna i finansowanie świadczeń odbywa się na podstawie systemu Diagnosis Related Groups – DRG (w Polsce – Jednorodne Grupy Pacjentów).

Największym z nich jest system amerykański, a w Europie – Wielka Brytania czy Niemcy.

Polskie Towarzystwo Koderów Medycznych to organizacja, której celem jest zrzeszenie środowiska medycznego szpitali i innych jednostek ochrony zdrowia, w tym zwłaszcza osób zainteresowanych tematyką ewidencji, kodowania i rozliczania świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.

PTKM decyzją członków założycieli powstało w grudniu 2011 roku w Poznaniu. Założycielem i pierwszym prezesem zarządu PTKM został dr n. med. Erwin Strzesak.

Towarzystwo jest miejscem wymiany wiedzy i doświadczeń. Umożliwia również swoim członkom systematyczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych w ramach organizowanych konferencji, warsztatów i szkoleń, w tym w formie online.

PTKM uczestniczy w konsultacjach najważniejszych zmianwskazywanych w aktach prawnych dotyczących systemu ochrony zdrowia, w tym jego organizacji, finansowania, ewidencji świadczeń oraz dokumentacji medycznej.

Nasi eksperci współpracują na co dzień z MZ, centralą NFZ czy konsultantami krajowymi w wielu zakresach medycyny, w tym w pracach nad usprawnieniem zasad ewidencji, kodowania i rozliczania świadczeń gwarantowanych.

Obecnie w pracach PTKM uczestniczy ponad 400 osób z całej Polski. Są to przede wszystkim pracownicy zajmujący się tematyką kodowania i rozliczania świadczeń w ramach umów z płatnikiem publicznym.

PTKM od wielu lat stara się zarejestrować zawód kodera medycznego w Polsce. Mimo braku regulacji prawnych w tym zakresie robimy swoje, czyli między innymi szkolimy polskich koderów.

W toku prac nad rozwiązaniami systemowymi zaproponowaliśmy Ministerstwu Zdrowia, aby system kształcenia w zawodzie kodera medycznego mógł się opierać na wprowadzeniu modułu specjalistycznego do studiów wyższych II stopnia w zakresie zdrowia publicznego.

Na konieczność właściwego wykorzystania potencjału intelektualnego absolwentów zdrowia publicznego wskazuje wielu ekspertów, w tym władze Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego czy Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie.

Z rozmów z wieloma uczelniami wyższymi wynika, że interesują się one kształceniem specjalistów na kierunkach zdrowia publicznego w formie modułów specjalistycznych czy studiach podyplomowych.

Przykładowo od października 2019 roku prowadzi się kształcenie w trybie stacjonarnym na kierunku zdrowie publiczne z modułem kodera medycznego na Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Z kolei moduły specjalistyczne czy studia podyplomowe są obecnie w ofercie kilku uczelni wyższych, w tym w Kolegium Kształcenia Podyplomowego Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie i w Centrum Kształcenia Podyplomowego Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Poza kształceniem ustawicznym stowarzyszenie organizuje oraz współorganizuje konferencje i szkolenia specjalistyczne, zarówno w formule online, jak i stacjonarnie.

Obecnie w naszej ofercie jest kilkanaście wydarzeń obejmujących tematykę kodowania i rozliczania świadczeń we wszystkich zakresach finansowanych ze środków publicznych.

Do dyspozycji koderów, ale także polskich pacjentów jest baza wiedzy w formie portalu internetowego (www.rdtl.org.pl) na temat Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych (RDTL). Baza w jednym miejscu nie tylko gromadzi wszystkie, aktualizowane na bieżąco informacje, lecz także wspomaga proces uzyskiwania finansowania niestandardowych terapii ratujących życie.

Dzięki działalności szkoleniowej stowarzyszenie nie pobiera opłaty wpisowej ani żadnych składek członkowskich, a część organizowanych spotkań szkoleniowych dostępnych jest nieodpłatne dla członków stowarzyszenia lub z niższą ceną.