Opłata za dokumentację medyczną

Poza wszelką wątpliwością pozostaje uprawnienie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych do pobierania opłaty za udostępnianie dokumentacji medycznej. Komu jednak przysługuje dostęp do tej dokumentacji? Czy pobranie opłaty ma charakter bezwzględny, czy są może podmioty objęte zwolnieniem? A jeśli tak, to w jakich okolicznościach?

Katalog zawarty w art. 26 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wśród podmiotów uprawnionych do dostępu do dokumentacji medycznej wymienia oczywiście samego pacjenta, jego ustawowego przedstawiciela oraz m.in. podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych (jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń), organom władzy publicznej, komisjom lekarskim czy zakładom ubezpieczeń społecznych.

Zyskaj darmowy dostęp do portalu serwiszoz.pl. Gwarantujemy, że znajdziesz na nim odpowiedzi na nurtujące Cię pytania! Nic za to nie zapłacisz. Zarejestruj się. To zajmie tylko 15 sekund!>>

Jest to kwestia względnie jasna, więcej problemów nasuwa stwierdzenie na kim ciąży obowiązek opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej. Bez wątpienia opłaty nie uiszcza Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sprawach świadczeń z ubezpieczenia społecznego i osób ubiegających się o emeryturę i rentę. Wynika to bezpośrednio z regulacji ustawowych zwartych w art. 77 ust. 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 121 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Co jednak w sytuacji, gdy dla przykładu prokuratura, po otrzymaniu kopii dokumentacji medycznej w myśl art. 27 pkt 2 nie ma zamiaru uiścić opłaty zgodnie ze stawkami ustalonymi w danej placówce medycznej? Dodatkowo powołując się na niezbędność dokumentacji w prowadzonym postępowaniu, wynikającym oczywiście z ustawowo określonych obowiązków oraz na wynikające z ustawy o prawach pacjenta upoważnienie do dostępu do dokumentacji.

Takie stanowisko wydaje się być bezzasadne. Po pierwsze, z prawa dostępu nie wynika jego bezpłatność. Patrząc na to zagadnienie czysto zdroworozsądkowo, udostępniając dokumentację szpital musi ponosić jakieś koszty z uwagi na techniczny aspekt kopiowania dokumentów, a opisywana opłata przybiera jedynie formę rekompensaty za powyższe (na co wskazują chociażby ustanowione maksymalne stawki opłat).

Na potwierdzenie tej tezy można przytoczyć wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z 28 listopada 2005 r. (sygn. akt K22/05) stanął na stanowisku, że pobieranie opłaty od udostępniania dokumentacji medycznej nie przybiera formy daniny, a świadczenia ekwiwalentnego, z czego wynika, że podmiot uiszczając opłatę winien otrzymać świadczenie wzajemne, które nie ma mniejszej wartości niż jego świadczenie pieniężne.

Po drugie, skoro ustawodawca określa wprost podmioty zwolnione z opłaty, a nie czyni tego w stosunku chociażby do opisywanej w przykładzie prokuratury, to wskazuje na to, że prawodawca nie przewiduje takiego zwolnienia wobec niej, a uzależnia to od decyzji określonej placówki, która w obrębie własnego statutu może zadecydować o zwolnieniu.

Idąc dalej, co w sytuacji, gdy organ zgodnie z art. 27 pkt 3 żąda udostępnienia oryginału dokumentacji i przychyla się tylko do uiszczenia opłaty za przesyłkę? W związku z §78 rozporządzenia ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, w sytuacji udostępniania oryginału należy pozostawić kopię lub pełny odpis wydanej dokumentacji.

Wydaje się, że stanowisko, w myśl którego organ żądający wydania oryginału dokumentacji nie jest obowiązany do uiszczenia opłaty za kopię, choć daje się formalnie obronić, nie jest słusznym. Powoływanie się na fakt, że obowiązek stworzenia kopii dokumentacji jest obowiązkiem wyłącznie wewnątrz resorowym i nie pozostaje w żadnej relacji do kwestii obciążenia organu żądającego dokumentacji kosztami wykonania kopii na wewnętrzne potrzeby placówki nie jest trafione. Obowiązek stworzenia kopii dokumentacji powstaje w chwili i w związku z żądaniem wydania oryginału dokumentacji przez organ, a wynika z aktu obowiązującego powszechnie i doprecyzowującego ustawę. Ponadto generuje koszty danej placówki, nie różniące się niczym od tych pojawiających się w momencie żądania wydania kopii, wyciągu czy odpisu.

Przy założeniu racjonalności prawodawcy i zważywszy na funkcjonalny aspekt omawianej regulacji należałoby uznać, że żądanie uiszczenia opłaty za wykonanie kopii, również w momencie wydawania oryginałów, jest uzasadnione.

Gdyby nie, prowadziłoby to do patologii, w której każdy organ uprawniony będzie żądał wydania oryginałów dokumentacji medycznej, aby uniknąć kosztów, obciążając przy tym kosztami za sporządzenie kopii placówkę medyczną, która w zamyśle regulacji art. 28 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta przed tym właśnie ma być chroniona.

W związku z tym, że organy uprawnione do dostępu do dokumentacji medycznej finansowane są zasadniczo z budżetu państwa, wiele do życzenia pozostawia sam fakt uchylania się od regulowania należności wynikających ze sporządzania kopii dokumentacji.

Autor: Aneta Naworska  dokumentacja medyczna, opłaty

Uzyskaj nieograniczony
dostęp do SerwisZOZ.pl

  • Aktualne informacje o zmianach prawnych
  • Indywidualne konsultacje e-mail z ekspertem (odpowiedź w 48 h)
  • Bazę 3500 porad ekspertów, gotowych wzory dokumentów i procedur
UZYSKAJ NIEOGRANICZONY DOSTĘP

Uzyskaj bezpłatny 24-godzinny dostęp do SerwisZOZ.pl

aktywuj dostęp testowy