Postępowania po zaistnieniu błędu medycznego

Pacjent będący podmiotem procesu leczenia , a nawet jak wskazują niektórzy obecnie już jego współtwórca, mając łatwy dostęp do Internetu, ma coraz większa świadomość, nie tylko w zakresie procesu leczenia schorzeń na które zapadł, ale i w zakresie swoich praw.

Z drugiej zaś strony obowiązkowe ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lekarzy dają pacjentom większa gwarancję, niż w innych przypadkach przy braku takiego ubezpieczenia, zaspokojenia roszczeń finansowych będących wynikiem błędu medycznego. W sytuacji gdy dojdzie do takiego zdarzenia liczyć się należy z zainicjowaniem różnego rodzaju postępowań. Podmioty inicjujące mogą być różne – sam pacjent, rodzina pacjenta, jednostka medyczna, nadzór jednostki, Narodowy Fundusz Zdrowia, urząd prokuratorski i organy ścigania. Podstawowe rodzaje postępowań wynikające z błędu medycznego to postępowanie wewnętrzne, wyjaśniające i kontrolne, postępowanie dyscyplinarne – dla poszczególnych osób, postępowanie karne i postępowanie cywilne.

Zyskaj darmowy dostęp do portalu serwiszoz.pl. Gwarantujemy, że znajdziesz na nim odpowiedzi na nurtujące Cię pytania! Nic za to nie zapłacisz. Zarejestruj się. To zajmie tylko 15 sekund!>>

O ile postępowanie wewnętrzne będzie, oprócz swojej funkcji wyjaśniającej zdarzenie, a także w przypadku pracowników, funkcji określenia ewentualnych naruszeń dyscypliny pracy, dotyczyło także kontroli funkcjonowania jednostki medycznej, przestrzegania procedur, sprawowania nadzoru itp., to postępowanie karne będzie, zgodnie z normą art. 2 Kodeksu postępowania karnego, miało na celu, aby „sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba, której nie udowodniono winy, nie poniosła tej odpowiedzialności”.

Sprawca rozumiany jako osoba fizyczna, np. lekarz, pielęgniarka, felczer. Odpowiedzialność cywilna z tytułu powstałej szkody będącej następstwem błędu medycznego może obciążać zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Jest to uzależnione przede wszystkim od woli osoby uprawnionej do występowania z roszczeniem i formy zatrudnienia osób odpowiedzialnych. Osoby ponoszące osobistą odpowiedzialność zawodową mogą również być podmiotem postępowania przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej, zgodnie ze stosownymi, branżowymi przepisami.

Zyskaj darmowy dostęp do portalu serwiszoz.pl. Gwarantujemy, że znajdziesz na nim odpowiedzi na nurtujące Cię pytania! Nic za to nie zapłacisz. Zarejestruj się. To zajmie tylko 15 sekund!>>

Należy pamiętać, że prowadzenie któregokolwiek z wymienionych postępowań nie wyłącza możliwości prowadzenia pozostałych, przy czym mogą one istnieć równolegle lub po sobie. Ważne jest, aby być aktywnym uczestnikiem wszystkich prowadzonych postępowań – korzystać z praw, nie uchybiać obowiązkom, pilnować terminów. Należy również zadbać, w przypadku procesu cywilnego, o odszkodowanie (gdyż do tego będzie sprowadzało się ustalenie odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny) o udział w nim ubezpieczyciela.

Ważne jest, aby pamiętać o możliwości korzystania z profesjonalnego pełnomocnika, także w postępowaniu przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej. Większość postępowań, zwłaszcza na etapie sądowym, czy to w postaci procesu cywilnego czy karnego trwa bardzo długo. Wynika to z konieczności posiłkowania się przez sądy wiedzą szczególną i zasięgania opinii biegłych w zakresie zdarzenia błędu medycznego, jak również z konieczności przesłuchania często wielu osób.

Krótsze będą procesy cywilne poprzedzone procesem karnym, w którym doszło do uznania osoby oskarżonej za winną i skazania, gdyż wyrok skazujący wiąże sąd cywilny w zakresie ustalenia odpowiedzialności cywilnej osoby skazanej.

Należy także pamiętać, że niezależnie od kar w postępowaniu karnym osobie winnej dopuszczenia się błędu medycznego w ramach odpowiedzialności zawodowej może zostać wymierzona również surowa kara. W przypadku lekarzy będą to kary: upomnienie, nagana, zawieszenie wykonywania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat a nawet pozbawienie wykonywania zawodu bez możliwości ubiegania się o ponowny wpis na listę lekarzy.

Często najbardziej dotkliwym skutkiem dla lekarza wyroku karnego jest orzeczony jednocześnie zakaz na podstawie art. 39 Kodeksu karnego. Środkami karnymi w nim wymienionymi, a dotyczącymi przede wszystkim lekarzy, ale nie tylko, są: zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej oraz zakaz prowadzenia działalności związanej z leczeniem.

Nie należy również lekceważyć sytuacji kolejnego procesu karnego w okresie zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności we wcześniejszym procesie z uwagi na możliwość odwieszeni jej wykonania. Wspomnieć również wypada, że lekarz będący pracownikiem odpowiada wobec pracodawcy za naruszenie obowiązków pracowniczych – zarówno wskazywaną wyżej odpowiedzialnością dyscyplinarną, do zwolnienia w trybie art 52 k.p. włącznie, jak i finansowo, w zakresie roszczenia regresowego, zwrotnego będącego uprawnieniem pracodawcy w przypadku zasądzenie odszkodowania od podmiotu medycznego zatrudniającego danego lekarza będącego winnym zaistnienia błędu medycznego.

Podkreślić należy, że wszystkie rodzaje postępowań, o których mowa, nakładają na podmiot medyczny obowiązki w zakresie współpracy z uprawnionymi organami. Współpraca ta może dotyczyć przekazywania dokumentów, w tym dokumentacji medycznej, udzielania wyjaśnień, podawania danych personelu, udostępniania pomieszczeń itp.

Wszystkie wskazane aspekty postępowań są jedynie zarysem obszernej problematyki dotyczącej skutków błędów medycznych dla podmiotów medycznych i personelu medycznego.