Nowe sposoby udostępniania dokumentacji medycznej

Ustawa z 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 836) weszła w życie 11 maja 2017 r. Wprowadzone zmiany do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (u.p.p.) mają na celu ujednolicenie prawa pacjenta w zakresie dostępu do dokumentacji medycznej, a także zapewnienie bezpieczeństwa danych zawartych w dokumentacji medycznej.

Dodatkowo, nowelizacja wprowadza prawo pacjenta do leczenia bólu, reguluje obecność osoby bliskiej podczas udzielania świadczeń zdrowotnych, a także wprost sankcjonuje prawo pacjenta to złożenia skargi do sądu administracyjnego, na rozstrzygnięcia Rzecznika Praw Pacjenta w sprawach indywidualnych. Obniżony został także maksymalny koszt opłaty za udostępnienie 1 strony kopii lub wydruku dokumentacji medycznej (do 0,00007 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale).

Zyskaj darmowy dostęp do portalu serwiszoz.pl. Gwarantujemy, że znajdziesz na nim odpowiedzi na nurtujące Cię pytania! Nic za to nie zapłacisz. Zarejestruj się. To zajmie tylko 15 sekund!>>

Rozszerzono krąg podmiotów, od których pacjent ma prawo uzyskać przystępną informację o stanie zdrowia. Obecnie już nie tylko lekarz jest zobowiązany do udzielenia takiej informacji, ale także inne osoby wykonujące zawód medyczny, w zakresie udzielanych przez nie świadczeń zdrowotnych i zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.

Zmiana pozwoli na uzyskanie przez pacjenta informacji o stanie zdrowia, a w konsekwencji na wyrażenie sprzeciwu wobec świadczenia udzielanego m.in. przez zespoły ratownictwa medycznego, w których nie zawsze jest lekarz.

Uporządkowano kwestię upoważnień do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 24 u.p.p., osoby wykonujące zawód medyczny przetwarzają dane zawarte w dokumentacji medycznej z mocy ustawy, a inne osoby wykonujące czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnieniem bezpieczeństwa tego systemu, na podstawie upoważnienia administratora danych.

Obie grupy osób upoważnionych do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej są zobowiązane do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem uzyskanych w związku z wykonywaniem zadań, także po jego śmierci.

W dodanym art. 25 ust. 3 u.p.p. wskazano, że przepisów o dokumentacji medycznej nie stosuje się do danych zawartych w zgłoszeniach alarmowych, w tym nagraniach rozmów telefonicznych. Kwestie związane z tymi danymi zostały uregulowane w ustawie o systemie powiadamiania ratunkowego i ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Do tej pory w praktyce udostępniania dokumentacji medycznej po śmieci pacjenta funkcjonowało wiele rozbieżności. W nowelizacji sprecyzowano te zasady. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 26 u.p.p., dokumentacja medyczna po śmierci pacjenta jest udostępniana osobie upoważnionej przez niego za życia lub osobie, która w chwili zgonu była jego przedstawicielem ustawowym.

W związku z podważaniem uprawnień Rzecznika Praw Pacjentów do dostępu do dokumentacji medycznej, wprost wskazano go jako podmiot upoważniony do otrzymania dokumentacji medycznej. Ma to na celu zapewnienie Rzecznikowi Praw Pacjentów, w ramach prowadzonego postępowania wyjaśniającego, dostępu do potrzebnej dokumentacji.

Zgodnie z nowym brzmienie art. 26 u.p.p. krąg uprawnionych, którym podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych udostępniają dokumentacje medyczną rozszerzono dodatkowo m.in. o członków zespołów kontroli zakażeń szpitalnych.

Za pośrednictwem nowelizacji starano się w sposób bardziej kompleksowy regulować sposoby i formy udostępniania dokumentacji medycznej, w tym kwestie udostępniania oryginału dokumentacji medycznej.

Zgodnie z nowymi przepisami, dokumentację medyczną udostępnia się do wglądu w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych albo w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, zapewniając możliwość sporządzenia notatek lub zdjęć, a także przez sporządzenie jej wyciągu, odpisu, kopii lub wydruku, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych.

Po zmianie przepisów, oryginał dokumentacji medycznej wydawany jest za potwierdzeniem odbioru z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, tylko na żądanie organów władzy publicznej albo sądów powszechnych, a także w przypadku gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia pacjenta. Zdjęcia rentgenowskie na kliszy udostępniane są za potwierdzeniem odbioru i zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu.

Wprowadzono również dodatkowy, fakultatywny sposób udostępniania dokumentacji medycznej prowadzonej w formie papierowej - odwzorowanie cyfrowe (skan). Skan przekazuje się drogą elektroniczną lub na informatycznym nośniku. W przypadku chęci udostępniania dokumentacji w ten sposób, podmiot udzielającego świadczeń zdrowotnych powinien uregulować ten sposób udostępniania w swoim regulaminie organizacyjnym.

Uregulowano obowiązek prowadzenia przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych wykazu udostępnianej dokumentacji medycznej. Wykaz powinien zawierać:

• imię (imiona) i nazwisko pacjenta, którego dotyczy dokumentacja medyczna
• sposób udostępnienia dokumentacji medycznej
• zakres udostępnionej dokumentacji medycznej
• imię (imiona) i nazwisko osoby innej niż pacjent, której została udostępniona dokumentacja medyczna lub nazwę uprawnionego organu lub podmiotu
• imię (imiona) i nazwisko oraz podpis osoby, która udostępniła dokumentację medyczną
• datę udostępnienia dokumentacji medycznej

Zmianie uległ okres przechowywania skierowań na badania lub zleceń lekarza w przypadku gdy świadczenie zdrowotne nie zostało udzielone z powodu niezgłoszenia się pacjenta w ustalonym terminie do 2 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wystawiono skierowanie.

Wprowadzono również możliwość wydania pacjentowi (jego przedstawicielowi ustawowemu lub osobie upoważnionej przez pacjenta) oryginału dokumentacji przeznaczonej do zniszczenia.

W ustawie uregulowano przechowywanie dokumentacji medycznej po zakończeniu działalności leczniczej. Zgodnie z wprowadzonymi zasadami za przechowywanie dokumentacji po zakończeniu działalności przez podmiot, odpowiada podmiot, który przejął jego zadania, a w przypadku jego braku:

• podmiot tworzący albo sprawujący nadzór
• podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, z którym podmiot zaprzestający wykonywania działalności leczniczej zawarł umowę o przechowywanie dokumentacji medycznej
• właściwa okręgowa izba lekarska albo okręgowa izba pielęgniarek i położnych.

Gdy nie jest możliwe ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za przechowywanie dokumentacji medycznej po zaprzestaniu wykonywania działalności leczniczej, za przechowywanie dokumentacji medycznej odpowiada wojewoda.

Dokumentację medyczną należy przekazać do podmiotu odpowiedzialnego za przechowywanie, w sposób zapewniający zabezpieczenie przed jej zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą oraz dostępem osób nieuprawnionych.

Zmiany wprowadzone do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta nie są rewolucyjne. Ich zadaniem w dużej mierze jest ujednolicenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących udostępniania danych osobowych i udzielania pacjentom informacji o stanie zdrowia, a co za tym idzie ujednolicenie w tym zakresie praktyk podmiotów udzielający świadczeń zdrowotnych.