NIK o programach zdrowotnych realizowanych przez samorządy

Promocja zdrowia nie przykuwa znaczącej uwagi samorządów, na których barkach leży m.in. obowiązek dbania o zdrowie publiczne. Dziś bardziej skupiają się one na ratowaniu podległych im lecznic niż na promocji zdrowia – wynika z najnowszej kontroli NIK.

NIK przeprowadził kontrolę w zakresie realizacji programów zdrowotnych przez samorządy za okres 2013 – 2015. Kontrolę przeprowadzono od  9 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r.

Wnioski sformułowane pod adresem samorządów dotyczyły następujących kwestii:

  • wyznaczenia komórki organizacyjnej lub jednostek do prowadzenia spraw programów polityki zdrowotnej oraz pracowników właściwych do wdrażania tych programów, w tym przeprowadzania konkursów ofert i rozliczania realizatorów programów z wykonania powierzonych im określonych w programach działań zdrowotnych,

  • rozważenia opracowania dokumentu strategicznego w zakresie polityki zdrowotnej, uwzględniającego dane demograficzne, epidemiologiczne oraz informacje o zasobach systemu ochrony zdrowia wraz z ich oceną społeczną, odnoszącego się do zabezpieczenia potrzeb zdrowotnych mieszkańców oraz wskazującego zamierzenia dotyczące programów polityki zdrowotnej,

  • rozważenia zainicjowania prac nad opracowaniem programów polityki zdrowotnej wynikających z rozeznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, przedstawiających konkretne działania skierowane do określonej grupy mieszkańców, umożliwiające osiągnięcie w określonym terminie założone cele, polegające na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia tej grupy mieszkańców,

  • usunięcia niedociągnięć prawno-organizacyjnych w zakresie realizowanych programów polityki zdrowotnej, w tym opracowanie programów z uwzględnieniem wskaźników umożliwiających dokonywanie rzetelnej oceny ich efektów,

  • przygotowania projektów uchwał w sprawie przyjmowania do realizacji programów polityki zdrowotnej,

  • wdrażania i realizacji programów polityki zdrowotnej po uzyskaniu stosownej opinii AOTMiT,

  • planowania działań, w ramach programów polityki zdrowotnej, w oparciu o rzeczywiste zapotrzebowanie na tego typu świadczenia zdrowotne oraz rzetelne planowanie wydatków na realizację tych programów,

  • dokonywania wyboru realizatorów programów zdrowotnych w drodze konkursu ofert oraz rzetelne i zgodne z obowiązującymi przepisami przeprowadzanie konkursów i dokumentowanie procedury konkursowej,

  • finansowania świadczeń zdrowotnych przez przygotowanie programu polityki zdrowotnej,

  • zmiany formy finansowania programów polityki zdrowotnej z dotacji podmiotowej, na ustalone w wyniku konkursu wynagrodzenie realizatorów programów, po rzetelnym sprawdzeniu wykonanych przez nich usług zdrowotnych objętych tymi programami,

  • precyzyjnego ustalania zakresu świadczeń zdrowotnych, rodzaju badań itp. w umowach o realizację programów polityki zdrowotnej,

  • dokumentowania rozliczeń programów polityki zdrowotnej, zgodnie z postanowieniami zawartych umów,

  • podjęcia działań w celu zgodnego z obowiązującą klasyfikacją budżetową wydatków planowania i wydatkowania środków w toku realizacji programów zdrowotnych,

  • rzetelnego ewidencjonowania w księgach rachunkowych wydatków na zakup usług zdrowotnych objętych programami zdrowotnymi, uwzględniając w tym przeksięgowanie wydatków zakwalifikowanych do czasu kontroli w niewłaściwym paragrafie klasyfikacji budżetowej,

  • podejmowania skutecznych działań ukierunkowanych na zachęcenie mieszkańców do udziału w programach polityki zdrowotnej,

  • podjęcia działań w celu wzmocnienia monitorowania i ewaluacji programów polityki zdrowotnej,

  • przeprowadzania oceny efektów zrealizowanych programów zdrowotnych,

  • rozważenia podjęcia kontroli u realizatorów programów zdrowotnych,

  • terminowego przekazywania rzetelnych informacji o realizowanych i planowanych programach polityki zdrowotnej, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem w sprawie przekazywania informacji o  programach polityki zdrowotnej oraz wzoru dokumentu zawierającego te informacje.

Ta lista wskazuje na wiele niedociągnięć. Utrzymanie zdrowia społeczeństwa powinno pozostawać w centrum uwagi władz państwowych. Tylko zdrowe społeczeństwo może zapewnić wzrost gospodarczy i społeczny kraju. Aby tak się stało konieczne jest koordynowanie działań różnorodnych instytucji, w tym również samorządów.

Myśląc o zdrowiu społecznym decydenci skupili swoją uwagę w większym stopniu na medycynie naprawczej, ale samo leczenie nie pomoże być zdrowym społeczeństwem. Ważna jest jeszcze profilaktyka. Bolączką jest fakt, że promocja zdrowia nie przykuwa, co wynika z kontroli, znaczącej uwagi samorządów, na których barkach leży m.in. obowiązek dbania o zdrowie publiczne. Dziś bardziej skupiają się one na ratowaniu podległych im lecznic niż na promocji zdrowia.

Z danych Agencji Oceny Technologii Medycznych wynika, że w kraju są takie województwa, które w minionym roku nie realizowały ani jednego programu prozdrowotnego. Chociaż do takich działań obliguje je 7 różnych ustaw. W 2012 roku tylko 120 samorządów terytorialnych uzyskało pozytywną opinię AOTM dotyczącą projektów programów zdrowotnych. Białą plamą na mapie realizatorów programów zdrowotnych są głównie wschodnie województwa kraju oraz województwo lubuskie. A zatem w konsekwencji realizacja programów profilaktycznych opiera się głównie na dobrej intencji fundacji, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych. Należy jasno podkreślić, że przyszłość zdrowia Polaków zależeć będzie od tego, kiedy polityka prozdrowotna państwa dostrzeże konieczność promocji prozdrowotnych zachowań.

Autor: Greta Kanownik
Słowa kluczowe:
NIKprogramy zdrowotne

Uzyskaj nieograniczony
dostęp do SerwisZOZ.pl

  • Aktualne informacje o zmianach prawnych
  • Indywidualne konsultacje e-mail z ekspertem (odpowiedź w 48 h)
  • Bazę 3500 porad ekspertów, gotowych wzory dokumentów i procedur
UZYSKAJ NIEOGRANICZONY DOSTĘP

Uzyskaj bezpłatny 24-godzinny dostęp do SerwisZOZ.pl

aktywuj dostęp testowy