Dlaczego warto przeciwdziałać zmęczeniu wśród lekarzy i pielęgniarek?

Jak wskazuje czasopismo „The Lancet”, lekarz pracujący na 36-godzinnej zmianie może popełnić o 460% więcej błędów diagnostycznych w stosunku do swojego wyspanego kolegi. Co więcej, z informacji zawartych w publikacji wynika także, że doświadczony chirurg, który spał mniej niż 6 godzin, może mieć o 170% większą szansę popełnienia poważnego błędu przy zabiegu medycznym.

Niestety w Polsce zdecydowana większość lekarzy i pielęgniarek pracuje ponad normę. Tak wynika z ankiety, jaką wśród 402 lekarzy przeprowadził portal Konsylium24.pl. Wśród ankietowanych znalazło się między innymi 2% takich, którzy przyznali, iż pracują 18 godzin na dobę każdego dnia, czyli aż 126 godzin tygodniowo.

Przepracowanie pielęgniarek i lekarzy może prowadzić do znacznego zwiększenia się ryzyka w szczególności dla pacjentów placówek medycznych, oczekujących na konkretną, wymierną pomoc personelu medycznego. Przepracowanie wynika także z bardzo ograniczonej liczby specjalistów. W Polsce na 1000 mieszkańców przypada 2,4 lekarzy oraz 5,1 pielęgniarek, co stawia nas na końcu stawki w skali całej Europy, jeśli chodzi o dostępność personelu medycznego. Dla porównania w Niemczech na 1000 mieszkańców przypada 4,4 lekarzy oraz 13,9 pielęgniarek.

Taka skala problemu stawia nasz kraj przed wyjątkowymi wyzwaniami związanymi z zarządzaniem uszczuplonymi kadrami medycznymi. Sam charakter pracy personelu medycznego wiąże się z dużym stresem prowadzącym do wypalenia zawodowego, co także może odstraszać potencjalnych kandydatów, w tym młodych rezydentów lekarzy, do dalszej pracy w zawodzie. Dodatkowo przed personelem medycznym stoi wiele innych wyzwań, w tym: potrzeba ciągłego doskonalenia zawodowego, stałej poprawy jakości opieki nad pacjentem, a także rosnąca presja w zakresie obniżania kosztów opieki medycznej, rozwój technologii IT w medycynie i potrzeba posiadania coraz wyższych kompetencji miękkich opartych na psychologii społecznej lub przynajmniej umiejętności uczenia się tych kompetencji.

Jak możemy więc przeciwdziałać chronicznemu zmęczeniu pracowników w sektorze ochrony zdrowia?

Oczywiście warunkiem niepodważalnym jest potrzeba załatania niedoborów kadrowych w szpitalach i placówkach medycznych. Oprócz kształcenia samej kadry medycznej, a więc konieczności upowszechniania studiów medycznych w jak największej ilości uczelni w Polsce, należy wziąć pod uwagę możliwość zatrudniania medyków z innych krajów. W Polsce według statystyk pracuje około 1,7% lekarzy pochodzenia innego niż polskie, natomiast w Wielkiej Brytanii jest to ponad 17%. Być może ze względu na wybuch wojny w Ukrainie należy szerzej otworzyć furtkę prawną w kwestii zatrudniania pielęgniarek i lekarzy z tego właśnie kraju? Należy szukać rozwiązań zachęcających kobiety do aktywizacji zawodowej w obszarze zawodów medycznych, dając możliwość pracy na pojedynczych dyżurach czy na przykład na ¼ etatu.

Innym z możliwych rozwiązań jest profilaktyka, szkolenie personelu medycznego, jak dbać o siebie w czasie wolnym od pracy oraz w trakcie jej wykonywania. Szkolenia z zagadnienia snu, odżywiania czy technik radzenia sobie ze stresem mogą pomóc w zakresie osobistego radzenia sobie z przemęczeniem w pracy.

Przeciwdziałanie zmęczeniu pielęgniarek i lekarzy to kluczowe zagadnienie, dotyczące każdego z nas, ponieważ w dłuższej perspektywie każdy obywatel może potrzebować dostępu do szybkiej, bezpiecznej i skutecznej opieki medycznej. Bez wprowadzenia szerokich, zakrojonych działań o charakterze masowego zatrudniania i kształcenia potencjalnych pielęgniarek oraz lekarzy do bezpiecznej i wymiarowej czasowo pracy, może się okazać, że za kilkadziesiąt lat nie będzie miał kto leczyć naszego społeczeństwa.