W jakim języku odebrać zgodę od uchodźcy z Ukrainy na zabieg operacyjny?

Kwestia jest niezwykle problematyczna i dlatego warto się nią zająć. Podkreślam oczywiście, że poniższe rozważania dotyczą zabiegów planowych, ponieważ w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia można działać bez pisemnej zgody.

Przede wszystkim należy przypomnieć, że zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa: „Obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny […] jest uprawniony do opieki medycznej udzielanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych”.

Z przepisu wynika, że uchodźcy z Ukrainy mają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych tak jak polski świadczeniobiorca. Co istotne, w przywołanej ustawie określono jedynie dwa wyjątki od tej zasady. Zgodnie z nimi uchodźca z Ukrainy nie ma prawa do leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji uzdrowiskowej, a także nie ma prawa do podania produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia.

W tym kontekście trzeba podkreślić, że uchodźcy z Ukrainy zostali włączeni w polski system ochrony zdrowia i stali się pacjentami, którym przysługują prawa pacjenta. Zgodnie bowiem z art. 2 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: „Przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem […] podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych”.

Co niezwykle ważne, ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie wprowadziła żadnych ograniczeń w zakresie przysługujących uchodźcom z Ukrainy praw pacjenta. Oznacza to, że uchodźca z Ukrainy ma prawo do świadomego wyrażania zgody na zabiegi medyczne (art. 16 cytowanej ustawy, który brzmi: „Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9”).

Odpowiadając zatem na tytułowe pytanie, stwierdzam, że informacja przedstawiona pacjentowi z Ukrainy musi być dla niego zrozumiała (tylko tak może wyrazić świadomą zgodę na planowy zabieg medyczny). Jeżeli pacjent ten nie rozumie po polsku, to należy przedstawić mu informację w języku dla niego zrozumiałym. W obecnym stanie prawnym można to osiągnąć poprzez następujące działania (alternatywne):

• przetłumaczenie formularza zgody na język ukraiński i uzyskanie podpisu pod tym formularzem od pacjenta z Ukrainy – tłumaczenie nie musi być dokonane przez tłumacza przysięgłego, ponieważ zgoda nie jest dokumentem urzędowym a ma jedynie znaczenie dowodowe;
• posłużenie się formularzem zgody w języku polskim i uzyskanie podpisu pod tym formularzem od pacjenta z Ukrainy z zaznaczeniem w dokumentacji medycznej i na zgodzie, że była przetłumaczona na język zrozumiały dla pacjenta (np. ukraiński lub rosyjski) przez określoną osobę (może to być np. przyjaciel pacjenta, inny członek personelu medycznego, tłumacz).

Czytaj więcej na temat prowadzenia dokumentacji medycznej w SerwisZOZ.pl»